POWRÓT BITWY I KAMPANIE

Kilka przyczyn zaważyło na przegranej Takedy. Jego zwiad nie zauważył palisady, lub zbagatelizował jej znaczenie. Znając taktykę Takedy sprzymierzeni umiejętnie rozlokowali linie obrony, przygotowali przeszkody które wraz korytem rzeczki skutecznie osłabiły szarżę konnicy. Takeda pomimo ciężkiego, błotnistego gruntu zdecydował się posłać kawalerię. Jego nadzieje że wilgoć zneutralizuje proch w arkebuzach strzelców zawiodły, ludzie Nobunagi potrafili ochronić broń przed zamoknięciem. Jak zazwyczaj natarcia kawalerii poprowadzili najlepsi dowódcy Takedy. Taka taktyka dowodzenia zawsze skutkowała. Tym razem była błędem, większość generałów zginęła od kul. Katsuyori stracił około 10 tys. ludzi, zabito 54 dowódców wyższej rangi. Zwycięzcy stracili 5 tys. zabitych. Porażka nie zniszczyła Takedy, ale stała się początkiem końca jego klanu.

 

Mimo klęski oddziały Takedy przez kilka kolejnych lat nękały terytoria Tokugawy i Ody. W 1579 roku żona Tokugawy Ieyasu i jego najstarszy syn Nobuyasu, zostali oskarżeni o spiskowanie z Takedą Katsuyorim w celu zabicia Nobunagi. Żona Ieyasu została ścięta, a Nobuyasu musiał popełnić seppuku.

W 1582 roku nastąpił kolejny atak połączonych wojsk Ody i Tokugawy na ziemie Takedy. Tym razem sojusznicze armie odniosły całkowite zwycięstwo. Katsuyori razem z Nobukatsu, najstarszym synem i dziedzicem, popełnili seppuku. Pozostałości wojsk Takedy Tokugawa wcielił do swojej armii.

 

Bitwa pod Nagashino uznawana jest za punkt zwrotny w historii japońskiej sztuki wojennej. Nazywano ją Pierwszą Nowoczesną Bitwą Japonii. 800 lat wcześniej wojna z plemionami Emischi wsadziła samuraja na konia, co zapoczątkowało epokę długiego miecza Tachi. Starcie pod Nagashino sprowadziło samuraja z powrotem na ziemię. Siła ognia arkebuzów zamknęła okres skuteczności konnicy. Nastąpił zmierzch długiego miecza Tachi, nadeszła epoka pieszych oddziałów uzbrojonych w krótsze katany i arkebuzy Tanegaschima Teppo. Oczywiście były to zmiany rozciągnięte w czasie.

Nobunaga przyprowadził 30 tys. wojowników. Tokugawa miał około 8 tys. doświadczonych, zaprawionych w bojach żołnierzy. Obie armie były oparte na lekko opancerzonej piechocie ashigaru złożonej z formacji uzbrojonych w jednolitą broń. Łucznicy mieli osłabić natarcie przeciwnika dziesiątkując jego szeregi zanim dojdzie do starcia wręcz. Oddziały uzbrojone w długie yari i naginaty miały powstrzymać szarżę kawalerii i zadać ciężkie straty pierwszej linii nacierającego wroga. Na końcu wkraczali aschigaru uzbrojeni w miecze, kontratakowali i dobijali wrogów. Oda Nobunaga utworzył nową formację nazwaną Teppo Gumi, aschigaru uzbrojonych w arkebuzy Tanegashima Teppo. Pod Nagashino przyprowadził 3 tys. strzelców.

 

Ciężko opancerzone wojska klanu Takeda uważane były za niezwyciężone i najlepsze w Japonii. Liczyły 15 tys. zbrojnych z czego czwartą część stanowiła słynna ciężka jazda. Biorąc pod uwagę skuteczność formacji w boju obie strony dysponowały podobnymi siłami.

 

Był jeszcze jeden czynnik. Miesiąc oblężenia twierdzy i obozowanie w polu był bardzo męczący dla ludzi Takedy. Armie przybyłe z interwencją były wypoczęte. Dowódcy Takedy namawiali Katsuyoriego do odstąpienia od oblężenia i odwrotu ten jednak zdecydował się na konfrontację.

 

Pole bitwy wybrał Nobunaga. Była to równina zwana Shitaragahara około 5 km na południowy wschód od zamku. Sprzymierzeni ustawili linie obrony 100 m za niewielką rzeczką Rengo. Jej strome brzegi miały spowolnić szarżę kawalerii. Nocą wykonano dodatkowe przeszkody które miały utrudnić atak. Flanki obrony chroniły wzgórza. Oda nakazał postawienie drewnianych palisad zza których strzelcy mieli ostrzeliwać kawalerię Takedy chronieni konstrukcją przed stratowaniem. Teppo Gumi stali w trzech liniach, miały one kolejno oddawać salwy a następnie szykować broń do ponownego strzału. W odległości około 300 m przed sobą obrońcy widzieli linię lasu z którego miała wyjechać kawaleria.

 

Czerwiec w Japonii to pora deszczowa. W noc poprzedzającą bitwę przeszła gwałtowna burza. Katsuyori liczył na deszcz w czasie bitwy, który osłabiłby działanie arkebuzów. Następny dzień, niedziela 28 czerwca 1575 roku, był gorący i wilgotny.

W załodze zamku służył Torii Suneemon, aschigaru klanu Okudaira. Miał 35 lat, był odważnym człowiekiem, doskonale znał okolice. Zgłosił się na ochotnika do misji powiadomienia Tokugawy o oblężeniu. Nocą przekradł się przez linie wroga, dotarł do Okazaki i przekazał informację. Tokugawa wysłał go z wiadomością o nadchodzącej pomocy. Niestety Suneemon został pojmany przez żołnierzy Takedy. Męczono go, obiecano wolność jeśli powie swoim towarzyszom, że pomoc nie nadejdzie i namówi ich do poddania się. Suneemon zamiast tego zachęcił obrońców do walki krzycząc, że nadchodzi Tokugawa ze swoją armią. Został ukrzyżowany pod murami zamku.

 

Pomimo, że był prostym Ashigaru, rodzina Suneemona została awansowana do klasy samurajów. Służyła rodzinie Okudaira do końca okresu Edo. Jeden z wasali Takedy, samuraj Ochiai Michihisa, był tak poruszony odwagą prostego żołnierza, że zmienił swój baner wojenny i umieścił na nim obraz ukrzyżowanego Suneemona. Flaga jest przechowywana w Tokio. W 1923 roku, w pobliżu miejsca ukrzyżowania Torii Suneemona otwarto stację kolejową. Została nazwana Torii Station.

 

Tokugawa musiał ratować Nagashino, ale miał zbyt małą armię. Poprosił Odę o pomoc. Nobunaga wahał się, być może obawiał się osłabienia regionu Kyoto. Tokugawa znów uciekł się do szantażu, po raz kolejny zagroził sojuszem z Takedą i przejściem do koalicji wrogów Ody. W obliczu takiego zagrożenia Nobunaga zdecydował się pomóc i poprowadził armię pod Nagashino. Zabrał ze sobą najlepszych dowódców Shibatę Katsuie, Toyotomi Hideyoshiego i Takigawę Kazumasu. Odsiecz przybyła w okolice Nagashino w czwartym tygodniu czerwca.

Klan Takeda otrząsnął się po śmierci Shingena. Schedę po ojcu przejął Katsuyori, kontrolował wschodnie prowincje Kai, Shinano i Suruga. Po zdobyciu zamków Akechi i Takatenjin miał dogodne przyczółki na ziemiach Ody Nobunagi i Tokugawy Ieyasu. Chcąc złamać potęgę Nobunagi musiał opanować Kyoto. Główny szlak na zachód przechodził przez prowincje Totomi i Mikawa. Takeda prezentował dużo większy potencjał militarny od Tokugawy. Pokonanie sąsiada i zajęcie jego ziem znacznie wzmocniłoby go i otworzyło drzwi do Kyoto. Oda miał tam wielu wrogów z którymi Takeda mógł się sprzymierzyć. Wniosek był jeden, należało pokonać Tokugawę. Wiosną armia Takedy wkroczyła do Mikawy.

 

W maju Katsuyori zawiązał spisek z jednym z wasali Tokugawy. Człowiek ten miał otworzyć armii Takedy bramy zamku Okazaki, stolicy Tokugawy. Opanowanie Okazaki izolowało Tokugawę od Ody i znacznie ułatwiało jego pokonanie. Zdążając na miejsce Takeda dowiedział się, że spisek odkryto i ostrzeżono załogę zamku. Obrał nowy cel, zamek Yoshida na południu Mikawy. Tokugawa przewidział jego ruch i znacznie wzmocnił załogę Yoshidy. Nie chcąc atakować silnie bronionej fortecy Takeda skierował się pod Nagashino. 17 czerwca rozpoczęło się oblężenie zamku. Załogą dowodził wasal Tokugawy Okudaira Sadamasa. Miał 500 ludzi. Bezpośrednie ataki zostały odparte, Takeda rozpoczął drążenie podkopu pod murami. Obrońcy rozpaczliwie potrzebowali pomocy.

Powrót do historii Oda Nobunaga

Powrót do historii Tokugawy Ieyasu

Takeda wprowadził do bitwy 12 tys. wojowników. Podzielił ich na 4 rzuty po 3 tys. ludzi, miały kolejno atakować linię sprzymierzonych. Pozostałe 3 tys. oblegało Nagashino. O godz. 6 rano linia pierwszego ataku wyjechała z lasu. Po nocnej burzy grunt był ciężki, błotnisty. Za konnicą biegły piesze oddziały które miały neutralizować rozbite linie obrońców. Strumień i przeszkody ustawione w nocy skutecznie spowolniły szarżę. Szeregi strzelców oddawały salwę za salwą, łucznicy zasypywali wroga gradem strzał. Atak załamał się. Część napastników zdołała przedrzeć się za palisadę. Ashigaru uzbrojeni w yari, naginaty i miecze szybko ich wyeliminowali. Ruszyła następna linia Takedy. Sytuacja powtórzyła się. Szarża, spowalniana dodatkowo przez ciała towarzyszy i zabite konie załamała się pod ogniem strzelców i łuczników Nobunagi.

W międzyczasie 3 tys. ludzi Ody przeprowadziło rajd na tyły Takedy i zaatakowały oblegających Nagashino dając ulgę obrońcom.

Bitwa trwała. Na lewej stronie linii obrony atakujący zaczęli spychać formacje Nobunagi. Widząc to Katsuyori osobiście poprowadził w tym kierunku czwarty atak. Odwody Ody wsparły słabe miejsce. Natarcie odparto. Samuraje i ashigaru sprzymierzonych wybiegli zza palisady, bitwa zamieniła się w brutalną walkę wręcz. Około godz. 13 oddziały Takedy zaczęły się wycofywać. Wojska Tokugawy i Ody ścigały je do granic Mikawy.

Bitwa pod Nagashino    28.06.1575