Shibata wrócił do swojego zamku Kitanosho w Echizen i rozpoczął budowę koalicji wraz z Odą Nobutaką. Starszy z braci Nobukatsu zaszył się w zamku Kiyosu i przyjął neutralną pozycję. Przyszła zima, śniegi zasypały Echizen. Armia Shibaty została uwięziona przez zaspy. Ostateczna rozgrywka miała odbyć się wiosną.

W kwietniu 1583 roku śniegi puściły. Armia Shibaty od północy wkroczyła do Omi, dowodził nią Sakuma Morimasa, Katsuie pozostał w swoim zamku w Echizen. Oda Nobutaka usiłował wspomóc Sakumę atakując od wschodu z Gifu w prowincji Mino. Hideyoshi zablokował go z pomocą starszego Ody Nobukatsu, którego namówił do ataku na Gifu argumentując, że młodszy brat jest dla niego główną przeszkodą w objęciu sukcesji po ojcu.

Armię Sakumy zatrzymała linia obrony przygotowana w zimie w górach otaczających jezioro Yogo. Do końca maja toczono ciężkie walki wokół Iwasaki, Oiwa i Shizugatake. Gdy wydawało się, że zwycięstwo Sakumy jest pewne z niespodziewaną odsieczą przybył spod Gifu Hideyoshi. W decydującej bitwie na zboczach Shizugatake odniósł druzgocące zwycięstwo. Do Kitanosho wróciło 3 tys. ludzi z 20 tys. armii która wyruszyła w kwietniu do Omi. 14 czerwca armia Hideyoshiego zdobyła Kitanosho, Shibata Katsuie odebrał sobie życie. Tydzień później, na wieść o śmierci Shibaty, Oda Nobutaka poszedł w jego ślady, popełnił seppuku. Podobno był do tego nakłaniany przez starszego brata i Hideyoshiego. Podawane są dwie daty jego śmierci 19 i 21 czerwca.

Prolog  21.06.1582 - 06.03.1584

Kampania Komaki Nagakute była ostatnim z ciągu wydarzeń spowodowanych śmiercią Ody Nobunagi. Zamknęła okres ponad 20 lat dominacji klanu Oda w Japonii i zaważyła na upadku znaczenia tego znamienitego rodu o historii sięgającej 13 wieku. Jednocześnie ostatecznie zakończyła proces przejmowania władzy po Nobunadze przez Hashibę Hideyoshiego.

We wtorek 21 czerwca 1582 roku Akechi  Mitsuchide, jeden z najwyższych generałów Ody Nobunagi, przeprowadził w Kyoto zamach stanu. Zginął Nobunaga i jego najstarszy syn Nobutada. Japonia straciła władcę który rządził silną ręką, wzbudzał szacunek i strach, był o krok od zjednoczenia kraju. Historia mogła się potoczyć tylko w dwóch kierunkach, albo znajdzie się nowy wódz który zapanuje nad sytuacją, utrzyma zdobycze Nobunagi i doprowadzi do końca jego misję zjednoczenia Japonii, albo brak silnej władzy zaowocuje wybuchem fali nowych wojen domowych. Do przejęcia sukcesji przygotowywany był zabity z ojcem Oda Nobutada. Jego dwaj młodsi bracia Nobukatsu i Nobutaka byli zbyt słabi, nie mieli ani doświadczenia, ani mocnej pozycji wśród wasali Nobunagi. Do tego rodzina była podzielona konfliktami, nie było szans na konsolidację wokół jednego z nich.

Pustka na tronie musiała być wypełniona. Nadszedł czas generałów. Największymi armiami oraz militarnym i logistycznym doświadczeniem dysponowali Shibata Katsuie i Hashiba Hideyoshi. Pierwszy zaangażowany był w walce z klanem Uesugi w Etchu z dala od wydarzeń w Kyoto. Drugi od wielu lat dowodził armią  walczącą z niepokornymi daimyo w zachodnich prowincjach. Kyoto było w jego bezpośrednim zasięgu. Do tronu mógł jeszcze pretendować Tokugawa Ieyasu, miał odpowiednie doświadczenie i zaplecze wojskowe. Pozostał neutralny, nie włączył się do walki o tron, ani nie poparł nikogo.

Hideyoshi pierwszy dowiedział się o śmierci Nobunagi. Błyskawicznie zakończył wojnę na zachodzie i ruszył w pościg za armią zabójcy, który zaczął budować koalicję dla przejęcia władzy. 10 dni po śmierci Ody dopadł Akechiego pod miasteczkiem Yamazaki. Rankiem następnego dnia, 2 lipca 1582 roku, armie stoczyły bitwę, Hideyoshi zwyciężył. Na pogrzeb Nobunagi przybył w aureoli mściciela, złożył głowę Akechiego na jego grobie. Stał się główną postacią ceremonii. Dał jasny sygnał, że jest pierwszym pretendentem do objęcia władzy.

16 lipca 1582 roku w zamku Kiyosu, rodowej siedzibie Nobunagi, spotkali się członkowie rodziny Oda, oraz najważniejsi wasale i generałowie nieżyjącego. Miał zostać wybrany sukcesor zabitego. Shibata Katsuie poparł młodszego z braci Nobutakę, wokół którego chciał zbudować koalicję przeciw Hideyoshiemu. Klan Shibata miał wiekowe tradycje sięgające 12 wieku, epoki Heian. Jakże musiał upokarzać go fakt, że konkuruje z synem chłopa, który jakimś cudem awansował do najwyższych elit państwa. Ostateczna decyzja nie zapadła.

Po wojnie

Głównym przegranym Kampanii Komaki Nagakute był klan Oda i Nobukatsu. W czasie tych trzech miesięcy wasale Hideyoshiego przejęli ziemie Nobukatsu w prowincji Ise. Pozostała mu tylko domena z zamkiem Kiyosu w rodzinnej prowincji Owari, tam się zaszył po bitwie pod Nagakute. Po śmierci Nobunagi jego synowie mieli ambicję utrzymać potęgę wybudowaną przez ojca, ale zabrakło im charyzmy i siły. W rezultacie konfliktów życie zachował tylko osłabiony do granic Nobukatsu. Hideyoshi mógł go zniszczyć, ale nie zrobił tego, zapewne z szacunku dla Nobunagi i historycznych zasług klanu Oda.

Ziemiami nieżyjących synów Nobunagi Hideyoshi nagrodził swoich wasali i sojuszników w tym stronników Nobunagi którzy go poparli. Prowincje Yamashiro, Kawatchi i Yamato pozostawił sobie.

Problem z Nobukatsu rozwiązał z pozycji siły. Dał mu wybór, albo spór rozwiąże armia, albo Nobukatsu zostanie jego wasalem. Oda nie miał wyjścia, przed końcem roku poddał się woli Hideyoshiego.

Rok 1585

Z Tokugawą nie mógł i nie chciał tak postąpić, byłoby to ryzykowne i zbyt kosztowne. Ieyasu był drugą siłą w Japonii, wojna z nim osłabiłaby Hideyoshiego i wzmocniła jego wrogów. Zabiegi dyplomatyczne doprowadziły do ważnego dla epoki Sengoku porozumienia. Wiosną Tokugawa udał się do Osaki. Zawarto sojusz. Tokugawa Ieyasu złożył przyrzeczenie, że nie będzie występował przeciw Hideyoshiemu. Elementem sojuszu było małżeństwo Ieyasu z Asahi no Kata, siostrą Hideyoshiego. Zawarto je rok później. Istniał jednak poważny problem, Asahi miała męża Saji Hyuga no Kami. Znów dał znać o sobie kodeks honorowy i zwyczaje nieznane Europejczykom. Gdy Hideyoshi dał do zrozumienia, że zależy mu na ślubie siostry z Tokugawą, jej mąż wybrał honorowe wyjście i popełnił seppuku. Nie chciał być przeszkodą w politycznie ważnym małżeństwie. W ramach porozumienia Hideyoshi adaptował Ogimaru, drugiego syna Tokugawy, znanego też jako Yuki Hideyasu.

Replika Tonbokiri 1847 rok, Muzeum Narodowe w Tokio

Honda Tadakatsu po górą Komaki, Japoński drzeworyt, Toshikata Mizuno (1866-1908)

Kampania Komaki i Nagakute,  marzec - maj 1584,  Dziwna krótka wojna nie wiadomo o co ...

Informacje o tej krótkiej wojnie są bardzo skromne. Źródła które znalazłem w chaotyczny sposób podają w zasadzie te same fakty. Najdokładniej i najzwięźlej opisał przebieg wydarzeń Stephen Turnbull w książce „The Samurai, a military history”.

Wszystkie działania były prowadzone na północy Owari, rodzinnej domeny osłabionego klanu Oda. Tereny te stały się praktycznie ziemią niczyją. Pierwsze walki stoczono w okolicy Komaki resztę wokół Nagakute. Dlatego krótką wojnę nazwano Kampanią Komaki i Nagakute.

Słynna była broń którą walczył Tadakatsu, włócznia Yari z ostrzem długości ponad 40 cm, jedna z legendarnych Trzech Wielkich Włóczni Japonii  wykuta przez słynnego kowala Fujiwara Masazane. Ponoć jej krawędź była tak ostra, że ważka która pewnego razu siadła na niej spadła przecięta na pół. Włócznię Hondy nazwano Tonbokiri, Przecinacz Ważek, Cutter Dragonfly. Hideyoshi musiał znać i podziwiać tak słynnego samuraja, zapewne postanowił go oszczędzić.

Zwiadowcy donieśli, że Tokugawa obozuje w zamku Obata. Hideyoshi postanowił zaatakować następnego ranka. Jednak w nocy Tokugawa wyprowadził swoje oddziały i schronił się w Komaki. Gdy Hideyoshi dowiedział się o tym, wrócił do Gakuden. Krótko potem poprowadził armię do Osaki. Tokugawa udał się w przeciwną stronę do Okazaki w Mikawie. Był to koniec wojny, incydentalne potyczki między ich sojusznikami trwały jeszcze kilka miesięcy, szczególnie w nadmorskich prowincjach Hokuriku na północy, ale nie spowodowało to rozjątrzenia konfliktu na nowo.

Każdy z nich prezentował dużą siłę i byli sobie nawzajem potrzebni. Hideyoshi wiedział, że czeka go jeszcze dużo wysiłku żeby dokończyć dzieło Nobunagi, zjednoczyć kraj i zapewnić stabilną władzę. Potrzebował silnych sojuszników, a takim mógł być Tokugawa. Ten z kolei nie miał ambicji konkurowania o władzę w Japonii. Chciał umocnić pozycję klanu, dotychczasowe zdobycze i niezależność. Zgoda z Hideyoshim mogła mu tylko pomóc. Pozostaje zagadką dlaczego wystąpił przeciw niemu zawierając sojusz z Odą Nobukatsu. Było to całkowicie nieracjonalne.

Zaczęto negocjować warunki sojuszu. Matka Hideyoshiego Omandokoro i jego siostra Asahi no Kata miały być dla Tokugawy gwarancją utrzymania pokoju. Gdy Toyotomi wysłuchał szczegółowej relacji z bitwy pod Nagakute i wyczynach Li Naomasy przesłał mu osobiste gratulacje, wyraził podziw dla jego brawury, umiejętności dowódczych i wyszkolenia oddziałów. Teraz powierzył klanowi Li opiekę nad zakładnikami, okazując tym Naomasie szacunek i zaufanie. Następne miesiące Omandokoro i Asahi no Kata spędziły w luksusie i komforcie.

Krwawe Igrzyska

Kampania Komaki i Nagakute była dziwną wojną. Trwała niecałe trzy miesiące, kosztowała życie 40 tys. ludzi Hideyoshiego i 18,5 tys. Tokugawy. Można powiedzieć, że obaj dbali o to, aby nie zrobić sobie zbyt wielkiej krzywdy. Działania toczono na ziemiach klanu Oda. Terytoriów Ieyasu i Hideyoshiego nie dotknęła wojna. Zamki, które były ich bazami, dzieliło niespełna 5 km. Armie stały praktycznie przed sobą, a do zasadniczej konfrontacji nie doszło. Większość czasu trwał impas. Arena działań znajdowała się w obszarze dzisiejszej aglomeracji Nagoyi. Odległość do miejsc bitew z baz Hideyoshiego i Ieyasu nie przekraczała 25 km, a więc kilka godzin szybkiego marszu. Wykorzystał to tylko Tokugawa pilnując, aby wojna nie przeniosła się na tereny jego rodzinnej Mikawy.

Stosunek Hideyoshiego do konfliktu pokazuje zdarzenie z udziałem Hondy Tadakatsu. Analizując przebieg kampanii myślę, że był to dla Hideyoshiego bardzo dobry pretekst, aby nie stanąć do otwartej konfrontacji, gra na zwłokę. Można powiedzieć, że Bogowie Wojny zorganizowali swoim zawodnikom krwawe igrzyska, po których wszyscy rozjechali się do domów.

Kiedy Hideyoshiemu zameldowano o przebiegu bitwy natychmiast wyruszył w kierunku Nagakute. Tutaj zaczyna się legenda Hondy Tadakatsu, który tkwił na górze Komaki z niewielkim garnizonem 200 ludzi. Dostrzegł potężną kolumnę wojsk idącą drogą z Gakuden. Bez wahania poderwał swój oddział i zablokował most na rzece Shonai. Gdy ludzie Hideyoshiego zbliżyli się wyjechał naprzeciw. Prezentował się wspaniale, ogromny samuraj w czarnym pancerzu, z głową chronioną czarnym hełmem ozdobionym wielkimi rogami, uzbrojony w Yari z potężnym ostrzem. Odważnie zagroził mu bitwą i rozbiciem jego wojsk, jeśli spróbują wejść na most. Stosunek sił przekraczał 50 do 1. Hideyoshiego zachwyciło męstwo i brawura wojownika. Mógł zmieść mały oddział Hondy, jednak zakazał swoim dowódcom ataku i czynienia krzywdy odważnemu samurajowi. Wybrał okrężną drogę do Nagakute. Taką wersję wydarzenia podają wszystkie źródła jakie znalazłem. Zgodnie z nią było to pierwsze spotkanie Hideyoshiego z Hondą, wydaje się jednak niemożliwe żeby się nie znali. Tadakatsu od zawsze służył Tokugawie, od ponad 20 lat walczył u jego boku we wszystkich bitwach, w wielu z nich uczestniczył też Hideyoshi. Honda zawsze się wyróżniał, szybko zyskał sławę niepokonanego wojownika, starał się żeby wszyscy na polu walki rozpoznawali jego ogromną postać. Nobunaga nazwał go Samurajem pośród samurajów. Takeda Shingen chwalił Hondę mówiąc, że jedynymi rzeczami powyżej Tokugawy Ieyasu są jego hełm i Honda Tadakatsu. Sam Toyotomi Hideyoshi miał mawiać, że wśród samurajów był Honda Tadakatsu na wschodzie i Tachibana Muneshige na zachodzie .

Wtedy Hori ujrzał na horyzoncie złote proporce, Tokugawa prowadził swoje główne siły. Natychmiast dał sygnał do odwrotu, wycofał się pod Nagakute. Niebawem dotarły tam oddziały Moriego i Ikedy.

Nastąpiła przerwa, w czasie której obie armie organizowały się do walki.

Tokugawa miał 9 tys. ludzi. Podzielił ich pomiędzy 3 dowódców. Na lewym skrzydle stanął Li Naomasa, miał 3 tys. strzelców, był jednym z filarów klanu Tokugawa. Służył Ieyasu od 1578 roku, posłuchał jego sugestii, ubrał swoich samurajów i aschigaru w zbroje pokryte czerwonym, błyszczącym lakierem. Szybko zasłynęli zaciętością i nadzwyczajną bitnością, zyskali miano Czerwonych Diabłów. Inspiracją był Yamagata Masakage, generał i przyjaciel Takedy Shingena. On i jego ludzie ubrani byli w czerwone zbroje, nazywano ich Oddziałami Ognia. Bitewnymi wyczynami siali przerażenie na polu walki. Prawym skrzydłem dowodził osobiście Tokugawa Ieyasu. Za oddziałami Li rozmieszczono odwody pod komendą Ody Nobukatsu (Nobuo).

Przed nimi stała armia Hideyoshiego. Naprzeciw Czerwonych Diabłów Ikeda Nobuteru rozmieścił oddziały 4 tys. ludzi dowodzone przez jego dwóch synów 19 letniego Terumasę i 6 lat starszego Yukisuke. Obok, na lewym skrzydle, stał Mori Nagayoshi na czele 3 tys. ludzi. Dowodzący Ikeda ojciec stał z tyłu z 2 tys. ludzi, stanowili odwód.

Siły były wyrównanie, nikt nie miał korzystniejszego położenia, nie było pułapek ani palisad.

Walka rozpoczęła się około 9 rano gdy strzelcy synów Ikedy otworzyli ogień do oddziałów Li Naomasy. Następnie ich samuraje i aschigaru ruszyli do ataku na formacje klanu Li. Mori Nagayoshi czekał, aż Tokugawa ruszy ze wsparciem. Był przekonany, że uderzy na skrzydło atakujących oddziałów młodych synów Ikedy, wtedy planował zaatakować jego flankę. Nagayoshi był znany z tak złego temperamentu i bezwzględności w bitwie, że zyskał miano Diabeł. Wbrew jego założeniom Tokugawa ruszył wprost na niego frontalną szarżą. Nagayoshi usiłował przegrupować oddziały, jechał przed ich linią machając bojowym wachlarzem. Biały płaszcz wyraźnie go wyróżniał. Jeden z Czerwonych Diabłów Li Naomasy starannie wycelował, kula trafiła w głowę i zmiotła Nagayoshiego z konia na oczach jego ludzi. Widząc to Oda Nobukatsu uderzył na skrzydło oszołomionych oddziałów Mori. Na próżno Ikeda ojciec wysłał swoich ludzi na pomoc. Zaatakowane szeregi Mori i odwodów Ikedy załamały się. Nobuteru widząc co się dzieje ciężko usiadł na swój polowy stołek, wkoło walczono. Wiedział, że wszystko jest stracone. Młody samuraj Nagai Naokatsu podbiegł i przebił go włócznią. Zdobył wielkie trofeum, głowę jednego z najważniejszych generałów Hideyoshiego. Wkrótce potem zginął syn Nobuteru, Ikeda Yukisuke. Godzinę po południu bitwa się skończyła.

Tokugawa Ieyasu oglądał prezentację zwycięskich oddziałów. Pokazano mu 2500 głów pokonanych. Cieszył się, że straty jego armii nie przekroczyły 600 zabitych. Starcie pod Nagakute było najkrwawsze w całej tej krótkiej wojnie. Jednym z filarów zwycięstwa były oddziały czerwonych diabłów, sam Li Naomasa wykazał się niezwykłą walecznością w czasie bitwy.

Honda Tadakatsu

16 maja, czwartek

W nocy z 15 na 16 maja Ikeda Nobuteru jeszcze raz poprowadził wojska na Mikawę. Wyruszyła armia 22 tys. ludzi.

17 maja, piątek

Tokugawa spodziewał się takiego obrotu sprawy. Wyprowadził wojska z Komaki o 8 wieczorem. W zamku pozostali Sakai Tadatsugu i Honda Tadakatsu. Byli dwoma z czterech najbardziej zaufanych wasali Tokugawy, razem z Li Naomasą i Sakakibara Yasumasą zyskali miano Czterech Niebiańskich Królów Tokugawy, jak legendarni buddyjscy Bogowie Strażnicy Czterech Stron Świata. Mizuno Tadashige dowodził tylną strażą. Awangarda dotarła do Obaty koło godz. 22. Tokugawa dołączył do nich o północy. Zwiadowcy informowali go o rozwoju sytuacji.

Tymczasem Ikeda wolno posuwał się naprzód, nocą awangarda jego armii przekroczyła rzekę Yata, nad ranem dotarła do zamku Iwasaki. Oddziały były rozciągnięte na ponad 8 km. Tyły odpoczywały pod wioską Hinogikane.

18 maja, krwawa sobota - Bitwa pod Nagakute

Po 2 godzinach snu obudzono Mizuno. Ieyasu rozkazał mu wyruszyć i uderzyć na tyły kolumny Ikedy, które rozciągnięte wzdłuż drogi jadły śniadanie. Mizuno zaatakował prawą stronę kolumny, na lewą uderzył Sakakibara. Zaskoczenie było całkowite. Ludzie Ikedy w panice zaczęli wycofywać się w kierunku Nagakute.

Najbliżej były oddziały Horiego Hidemasy. Zaalarmowane wystrzałami arkebuzów zawróciły i ruszyły na pomoc. Miały do pokonania około 3 km. Za Nagakute, koło rzeki Kanare, natknęli się na uciekające oddziały rozbitej ariergardy.

Była 7 rano. Po drugiej stronie rzeki oddziały Mizune posuwały się w ich stronę. Hori był doświadczonym dowódcą, zachował zimną krew. Rozstawił linie strzelców, rozkazał przygotować broń do strzału i otworzyć ogień gdy przeciwnik zbliży się na 20 metrów. Koryto Kanaregawy miało pełnić rolę palisady spod Nagashino. Żeby zdopingować strzelców obiecał 100 koku ryżu każdemu, kto zestrzeli jeźdźca. Było to bardzo dużo pieniędzy, miara jednego koku oznaczała ilość ryżu wystarczającą do wyżywienia człowieka przez jeden rok.

Gdy pierwszy szereg samurajów Mizune wbiegł w zasięg arkebuzów został zdziesiątkowany przez grad pocisków. Hori dał rozkaz do kontrataku. 3 tys. ludzi uderzyło na 4,5 tys. wojowników po drugiej stronie rzeki i rozerwało ich szeregi.

Konferencja w Kiyosu politycznie ulokowała Hashibę Hideyoshiego w roli władcy Japonii. Bitwa pod Shizugatake militarnie potwierdziła, że faktycznie przejął władzę. Klan Oda utracił swoją pozycję, jego świetność i znaczenie przeszły do historii. Z wielkiego rodu pozostał tylko osamotniony Nobukatsu odsunięty w cień wielkich. Hideyoshi postanowił ostatecznie usankcjonować swoją władzę, określić pozycję klanu Oda i przejąć jego wasali. Zaprosił Nobukatsu i jego trzech głównych generałów do zamku w Osace, gdzie mieli złożyć wasalny hołd. Generałowie przyjęli zaproszenie i złożyli przysięgę, on sam odmówił, nie udał się do Osaki. Żywił jeszcze nadzieję na odzyskanie zdobyczy ojca. Uznał czyn wasali za zdradę. 6 marca 1584 roku wszyscy zostali na jego rozkaz ścięci.

Dziennik Kampanii Komaki i Nagakute,  marzec - maj 1584

Nobukatsu spodziewał się, że w odwecie za śmierć wasali Hideyoshi zaatakuje go. Poprosił Tokugawę Ieyasu o wsparcie i co najdziwniejsze otrzymał je, zawarli sojusz. W ten sposób, potężny daimyo który tak długo zachowywał neutralność nie chcąc brać udziału w walce o tron Japonii, wplątał się w bezsensowny konflikt.

Ieyasu dostał zgodę na zajęcie zamku Komaki w Owari wybudowanego w 1563 roku przez Nobunagę. Lokalizacja na 60 metrowej górze, z widokiem na roztaczającą się wokół równinę, stwarzała doskonałe warunki do obrony. Pozwalała kontrolować przeprawy na pobliskich rzekach Shonai i Kiso. Komaki stanie się jego bazą. Sojusz Nobukatsu z Tokugawą sprowokował Hideyoshiego do działania.

Tokugawa władał pięcioma prowincjami rodzinną Mikawą, Kai i Shinano zdobytymi na klanie Takeda oraz Totomi i Suruga zajętymi po pokonaniu klanu Imagawa. Przejął kopalnie złota założone przez Takedę Shingena, zorganizowaną przez niego sprawną administrację i wielu nowych, mocnych wasali. Był więc zamożnym, silnym wrogiem, którego należało się bać, a to Hideyoshi widział i doceniał.

Gdy obaj zdali sobie sprawę, że konflikt jest nieuchronny, zaczęli gromadzić sprzymierzeńców. Przebieg krótkiej wojny, nazwanej Kampanią Komaki i Nagakute, jest jednym z najmniej znanych konfliktów zbrojnych epoki Sengoku Jidai.

Koalicja Hideyoshiego trzykrotnie przewyższała siły Tokugawy, ale to wcale nie musiało mieć decydującego znaczenia.

13 marca, środa

Tokugawa przybył do zamku Kiyosu. Tego samego dnia Ikeda Nobuteru zdobył zamek Inuyama kontrolowany przez klan Oda. Ikeda był wasalem klanu Oda, po śmierci Nobunagi przeszedł na stronę Hideyoshiego, który powierzył mu poprowadzenie operacji przeciw Tokugawie. Kiedyś był lordem Inuyamy. Teraz wykorzystał swoją wiedzę o zamku, przeprawił się przez rzekę i otaczające go mokradła. Poprowadził udany atak i pokonał obrońców. Pomogli mu agenci ulokowani wśród wewnątrz zamku. Ikedzie towarzyszył ze swoimi oddziałami zięć Mori Nagayoshi .

15 marca, piątek

Następnym ruchem była próba ataku na odległe o 20 km. Kiyosu. Miał go poprowadzić Mori Nagayoshi. Kiedy Tokugawa otrzymał informację o wojskach idących w kierunku jego zamku postanowił zaatakować zanim dotrą na miejsce. Sakai Tadatsugu poprowadził 5 tys. ludzi w kierunku Inuyamy. Spotkali się w połowie drogi u podnóża Komaki. Rozpętała się zaciekła bitwa. Pomimo ciężkiego ostrzału z arkebuzów Mori zdołał zatrzymać natarcie w wiosce Komaki. Sakai wyprowadził część oddziałów, obszedł linie wojsk przeciwnika i zaatakował ich tyły. Oddziały Moriego wycofały się pozostawiając 300 zabitych.

16 marca, sobota

Pokonane oddziały Moriego ruszyły na północ w kierunku Inuyamy. Pod Haguro rozbiły obóz. Zwiadowcy Tokugawy obserwowali ruchy przeciwnika. Tego samego dnia wieczorem Sakai Tadatsugu poprowadził wojska w tym kierunku.

17 marca, niedziela - Bitwa pod Haguro

Atak o świcie całkowicie zaskoczył Moriego, krótką obronę zakończył chaotyczny odwrót okupiony dużymi stratami.

18 marca, poniedziałek - 20 marca, środa

Tokugawa przeniósł bazę do zamku Komaki.

21 marca, czwartek – 5 kwietnia, środa

Hideyoshi osobiście wyruszył na wojnę. Wyprowadził armię z Osaki i ruszył do Owari, miał do pokonania ponad 120 km. Po sześciu dniach minął Inuyamę, 5 kwietnia przybył do zamku Gakuden, który został jego główną bazą.

Tokugawa umacniał obronę Komaki. Kazał otoczyć zamek siecią okopów i postawić dodatkową palisadę. Ponieważ nie było jeszcze bezpośredniego zagrożenia rozkazał naprawę dwóch starych fortów na południu Hira i Kobata. Rozmieścił w nich część oddziałów. Oprócz kilku małych potyczek nie prowadził działań wojennych.

6 kwietnia, czwartek

Dwie armie samurajów tkwiły naprzeciw siebie w systemach fortów i umocnień. Hideyoshi miał prawie dwukrotną przewagę, jego armia liczyła co najmniej 40 tys. ludzi. Obaj wodzowie byli mistrzami strategii obronnej. Liczebnie słabszy Tokugawa nie kwapił się do otwartego starcia w polu. Hideyoshi pokazał, że potrafi zdobyć każdy zamek, zaskakującymi manewrami pokonywał liczebniejsze armie. Tym razem pozostał bierny.

Dane dotyczące liczebności armii często bardzo się różnią. Ma to uzasadnienie, armię tworzyły oddziały zbrojne i służby pomocnicze jak tragarze, służący, stajenni, kucharze, skrybowie, zaplecze medyczne i sanitarne. W sumie wojownicy stanowili nie więcej niż 40%. Więc jeśli przeczytamy, że armia Hideyoshiego liczyła 100 tys. ludzi, a inne źródło podaje 40 tys. to obie informacje mogą być prawdziwe.

Ikeda zaproponował rajd na Mikawę i atak na zamek Okazaki, główną siedzibę Tokugawy. Plan mógł się powieść, Tokugawa większość armii przyprowadził do Owari. Hideyoshi zgodził się. 20 tys. wojowników wyszło w 3 rzutach, Ikeda Nobuteru pierwszy wyprowadził 6 tys. ludzi. Za nim wyszli jego zięć Mori Nagayoshi i Hori Hidemasa, każdy prowadził 3 tys. ludzi. Ostatni ruszył siostrzeniec Hideyoshiego Hashiba Hidetsugu z 8 tys. ludzi. Od Okazaki dzieliło ich 60 km.

7 kwietnia, piątek

Tokugawa dowiedział się, że 8 tys. ludzi Hashiby Hidetsugu, rozbiło obóz koło Shinogi. Rozpoczął przygotowania do wymarszu.

8 kwietnia, sobota

Rano wyprowadził wojska z Komaki, wieczorem dotarli do zamku Obata, gdzie rozbili obóz. Gdy Hidetsugu dowiedział się o ruchach Tokugawy wznowił marsz.

9 kwietnia, niedziela - Bitwa o Iwasaki, Bitwa pod Hakusanmori

Wczesnym rankiem Tokugawa wysłał oddziały klanu Niwa i Sakakibary Yasumasy w pościg za Hashibą Hidetsugu. Wkrótce sam wyruszył.

W tym czasie Ikeda Nobuteru dotarł pod Iwasaki i zaatakował zamek. Podobno w czasie szarży spadł z postrzelonego konia. Zawstydzony zapomniał o swojej ostrożnej taktyce uderz - odskakuj i osobiście poprowadził atak. Pomimo zaciętej obrony zdobył fortecę.

Podczas gdy Ikeda atakował Iwasaki, reszta jego armii odpoczywała w okolicach Nagakute. Hidetsugu obozował pod Hakusanmori nie wiedząc, że nadchodzi Tokugawa. Niespodziewany atak zaskoczył jego ludzi, zostali niemal całkowicie rozbici. Hidetsugu stracił konia, ale udało mu się złapać innego i ujść z życiem. Tokugawa wycofał swoje siły do Komaki. Rozbicie rajdu na Mikawę nie zmieniło sytuacji na froncie. Pat nadal trwał.