Komaru Chu Sugu - głębokie Kaeri charakterystyczne dla szkoły Mihara nazywane Takiotoshi (wodospad) lub Toranoo (ogon tygrysa), także Mihara Kaeri
Jizo - głowa mnicha
Yakizume - bez linii powrotnej Kaeri
Hakikake - płomień, ślad pędzla
Midarekomi - pofalowany
Omaru
Komaru
Najogólniej Hamon można podzielić na 2 rodzaje :
SUGUHA prosty i MIDARE pofalowany, nazywany też Midareba
Midare ogólnie dzieli się na :
NOTARE łagodnie sfalowany
GUNOME mocno, wysoko sfalowany
CHOI goździk z charakterystycznymi główkami
Są one też nazywane: Notare NOTARE MIDARE, Gunome GUNOME MIDARE, Choji CHOJI MIDARE
Na powierzchni głowni mogą istnieć kombinacje kilku typów Hamon np. Gunome Choji Midare .
Proste Suguha z drobnymi zmianami są często nazywane Sugu Ko Midare, oznacza to prosty Hamon z małym Midare. W Suguha mogą być wplecione inne wzory Hamon
Przy linii Hamon (Temperline) pojawiają się mniej lub bardziej widoczne efekty pohartownicze Hataraki. Są pokazane na rysunku obok przy Suguha.
Hamon i Boshi
Hamon 刃 文, dosłownie wzór ostrza, jest efektem procesu hartowania głowni po jej wykuciu. W procesie hartowania Yaki-Ire, szczególnemu utwardzeniu poddawano Yakiba z krawędzią tnącą ostrza Ha. Wcześniej na głownię nakładano warstwę glinki Yakiba-Tsuchi, cieńszą przy Ha niż na pozostałej części głowni. Całość nagrzewano do 800-850oC po czym zanurzano w wodzie. W miejscu gdzie glinka była cienka hartowanie przebiegało bardziej gwałtownie, stal stawała się najtwardsza i matowa. Reszta głowni pozostawała błyszcząca o perlistej strukturze, oczywiście po wykonaniu szlifu.
Tutaj przechodzimy do określenia pojęcia Hamon. Patrząc na głownię miecza widzimy biegnącą wzdłuż Nagasa linię oddzielającą jaśniejszą, matową, mocniej utwardzoną powierzchnię Yakiba, od błyszczącej, mniej utwardzonej powierzchni Jigane biegnacej do linii Shinogi za którą przechodzi w powierzchnię Shinogi-Ji w kierunku grzbietu Mune. Patrząc na tą linię, efekt procesu hartowania, mówimy Hamon. Jest to uproszczenie, zasadne w przypadku prostego Hamonu Suguha. Wymaga rozwinięcia gdy pojawiają się mniej lub bardziej pofalowane linie hartowania, dodatkowo rozbudowane punktowymi i liniowymi zjawiskami powstałymi w czasie hartowania, nazywanymi Hataraki.
Jedne źródła mówią, że Hamon jest to cała mocniej utwardzona, bardziej matowa, powierzchnia Yakiba aż do błyszczącej Jigane, a biegnaca wzdłuż głowni linia hartowania, dosłownie Temperline, jest granicą Hamon. Nazwa Hamon składa się z dwóch słów Ha - krawędź tnąca i Mon - Herb, znak rodowy. Opisany w ten sposób Hamon jest swojego rodzaju Monem, niepowtarzalnym herbem miecza. Prezentuje to wizję samuraja, dla którego najważniejsza była skuteczność cięcia i twardość Yakiba.
Według innych źródeł Hamon stanowi linia Temperline wraz ze wszystkimi związanymi z nią zjawiskami po hartowniczymi Hataraki. Piękno ostrza tworzą wszystkie zjawiska powstałe w procesie hartowania widoczne na jego powierzchni. Taki powinien być punkt widzenia kolekcjonera. Miecz z żywym, bogatym w Hataraki Hamon przyciąga i zachwyca, ale często nie można tego uczucia odmówić prostemu Suguha wpisanemu w elegancką Sugatę miecza Koto.
Uważam też, że myląca jest sama nazwa linia Temperline. Narzuca ona skojarzenie z linią. Należałoby uznać, że jest to określenie umowne dla całości efektu powstałego po procesie hartowania głowni i tylko w przypadku Hamon Suguha zazwyczaj ma postać liniową.
W epoce Genroku Shinto 1684-1764 wystąpiła moda uatrakcyjniania miecza, w obszarze Hamon pojawiły się sztucznie kreowane motywy. Zakończenie wojen i poważne ograniczenia w dostępie do broni spowodowały znaczny spadek popytu na miecze. Wprowadzenie akcentów sztuki miało wpłynąć na jego zwiększenie. Śmiercionośna broń zaczęła zmieniać się w swojego rodzaju biżuterię.
FUJIYAMA HAMON – symbol góry Fuji wpisany w Hamon, połączenie Notare z Gunome Midare, rzadki po okresie Shinshinto 1764-1868.
KIKUSUI HAMON - chryzantema na wijącym się strumieniu, Mon klanu Kusunoki, symbol kwiatu wpisany w Hamon Sudare, lub Suguha z odcinkami Midare symbolizującymi strumień wody. Miał symbolizować związek krwi z linią cesarską i lojalność. Jedną z wielkich postaci historycznych jest cesarski samurai Kusunoki Masahige. Był doskonałym strategiem, jednym z dowódców i tarczą cesarza Go Daigo w czasie jego buntu w 1333 roku. Do końca wierny oddał za swojego władcę życie gdy inni uciekli z pola walki. W uznaniu zasług cesarz obdarował Masahige i klan Kusunoki monem Kikusui. Go Daigo wyjaśnił, że wsparcie Masahige utrzymywało go na powierzchni w taki sam sposób jak strumień chryzantemę.
CHOI MIDARE - wzór goździka, od późnego Heian 794 - 1185, jest w zasadzie łatwy do identyfikacji, ma jednak wiele rodzajów, Saka Choji, Juka Choji i Ko Choji są tylko kilkoma z jego wielu wariacji. Na rysunkach poglądowych rozróżnienie typów Choji wydaje się jasne, ale w rzeczywistości wymaga dużej wiedzy i praktyki.
MIDARE – pofalowany, pojawił się w okresie Heian 794 - 1185. Niektóre rodzaje Midare :
GUNOME głęboka fala – od Kamakura 1185–1333, najciekawsze warianty to Toran Gunome i Sanbon Sugi - Trzy Sosny, miecze z Sanbon Sugi zasłynęły w okresie Muromachi 1333-1573 wyjątkowymi zdolnościami cięcia.
NOTARE łagodna fala – od późnego Kamakura do dnia dzisiejszego, wzór Ko-Notare występował już we wcześniejszych okresach.
HITATSURA pełna powierzchnia hartowania – od epoki Nanbokucho 1334–1393, bardzo popularny w większości uznanych szkół epoki miecza Koto, rzadki w późnym okresie Shinto i Shinshinto, zanikający w okresie Gendaito.
SUDARE wiązka bambusa - od epoki Momoyama 1573–1603 do końca Shinshinto.
HISTORYCZNY ROZWÓJ
SUGUHA - Najstarszy, obecny od początku historii Nihonto do dnia dzisiejszego. Występował we wszystkich pięciu Tradycjach z różnymi odmianami. Jest klasyfikowany przede wszystkim wszystkim na podstawie szerokości obszaru Hamon: HOSO Suguha wąski, CHU Suguha średni, HIRO Suguha szeroki.
Po zakończeniu hartowania na powierzchni pokazują się różne wzory krystalizacji tworzące Hamon. Temperline może być zbudowana z dużych kryształów Nie, są one łatwo widoczne gołym okiem, albo ze znacznie mniejszych kryształów Nioi, jasnych widocznych w postaci mgły lub linii. Hamon w którym przeważają Nie nazywany jest Nie-Deki , jeśli przeważają małe Nioi nazywany jest Nioi- Deki.
Mniejsze kryształy Nie zwane Ko-Nie są często mylone z Nioi. Grube, jasne kryształy Nie przy Hamon świadczą o dobrej kondycji miecza i dobrej pracy kowala. Dokładnie kontrolowany Hamon świadczy o dobrze wyhartowanej głowni i wysokich umiejętnościach kowala. Kiedy dobrą, zdrową i prawidłowo polerowaną głownię skieruje się pod odpowiednim kątem do światła, Hamon powinien z łatwością "wyskoczyć". Jaśniejszy Hamon to zwykle lepszy miecz .
Należy pamiętać, że na głowni bez widocznej Temperline można wytworzyć sztuczny, fałszywy Hamon przez umiejętne jej polerowanie. Jest to trudne do wykrycia, wymaga doświadczenia oraz użycia odpowiedniego powiększającego sprzętu optycznego, tak samo jak właściwa klasyfikacja zjawisk Hataraki powstających w procesie hartowania.
SUGUHA NIOI DEKI - małe kryształy NIOI tworzą mglisty obszar
NIE-DEKI O-Midare - kryształy Nie i Ko-Nie
NIE DEKI Choi Midare - kryształy Nie i Ko Nie
BOSHI - LINIA HAMON W KISSAKI
Dobrze wykuta i zahartowana gownia ma widoczny hamon w Kissaki, linia ta nosi nazwę Boshi. Przyjmuje różne formy. Poniżej kilka przykładów Boshi.
Oshigata - odręczny rysunek głowni Wakizashi - Kikusui Midare wpisany w Suguha z elementami Midare symbolizującymi strumień wody. (Markus Sesko Kantei 3 Hamon& Boshi)
Na bazie Suguha i Midare powstało wiele kombinacji wzoru linii hartowania. W epoce Edo kowale nauczyli się wplatać w Hamon fantazyjne wzory i symbole. Jednak w każdym znajdzie się przynajmniej część jednego z podstawowych wzorów.
Poszczególne szkoły i tradycje często preferowały określony wzór Hamon:
Gunome Midare charakterystyczny dla Tradycji Mino.
Notare Midare Hamon Tradycji Soshu.
Suguha bardzo popularny w Tradycjach Yamato i Yamashiro.
Choji Midare ceniony przez kowali tradycji Bizen.
Oczywiście obecność na głowni jednego z nich nie klasyfikuje miecza do konkretnej Tradycji. Jest to wskazówka, ale trzeba zbadać inne cechy głowni zanim podejmiemy się próby klasyfikacji. W historii rozwoju metod kucia japońskiego miecza, w wiodących szkołach, pojawiały się dominujące wzory Hamon. Hamon jest jedną z istotnych cech pozwalających określić przybliżony wiek głowni .
© 2015 - 2025 | All Rights Reserved | © Krzysztof Pietrek | Wszelkie prawa zastrzeżone
dannoura1185@op.pl