Cesarz Matsuhito

EPOKA MEIJI   1868-1912

Rozpoczęła się Epoka Światłych Rządów Meiji. Japonia rozpoczęła proces szybkiej modernizacji i otwarcia na wpływy Zachodu. W kwietniu 1868 roku Mutsuhito ogłosił tak zwaną przysięgę cesarską. Głosiła, że wszystkie klasy społeczne będą współpracować dla dobra kraju oraz będą mogły realizować swe aspiracje. Stwierdzała także, że odrzucone zostają niecywilizowane obyczaje, oraz iż wiedza przydatna dla rozwoju cesarstwa będzie poszukiwana na całym świecie. Oznaczało to początek głębokich reform, modernizację wszystkich dziedzin życia, gospodarki i armii na wzór zachodu. Program reform nazwano Fukoku Kyohei - Bogaty Kraj, Silna Armia. Jednocześnie cesarz przeniósł stolicę z Kyoto do Edo, któremu nadał nową nazwę Tokio - Wschodnia Stolica.

W celu modernizacji narodu, Meiji Tenno, podjęto działania usunięcia dawnego podziału na klasy i wykreowania nowoczesnego społeczeństwa. W 1871 roku nastąpiła ostateczna likwidacja podziału państwa na księstwa. Domeny należące od wieków do daimyo przekształcono w prefektury które przeszły na własność państwa. W latach 1871–1873 założono poczty, na masową skalę budowano linie telegraficzne, zorganizowano powszechne obowiązkowe szkolnictwo, otwarto pierwszą kolej żelazną, wprowadzono nowoczesne monety i kalendarz gregoriański.

Centralny charakter rządów umożliwił zakładanie przedsiębiorstw państwowych. Rewolucję przemysłową oparto na zagranicznych fachowcach, którzy w większości pełnili stanowiska doradców. Rząd japoński obawiał się losu innych państw azjatyckich, które Zachód w znacznym stopniu skolonizował gospodarczo. Stawiano wyłącznie na rodzime inwestycje, stanowczo zwalczając próby wchodzenia kapitału zagranicznego na rynek japoński. Począwszy od 1873 roku cudzoziemcy mieli też zakaz nabywania ziemi. Wprowadzono politykę nie zaciągania długu od obcych mocarstw. Taka postawa stanowiła utrudnienie, gdyż we wczesnym okresie epoki Meiji państwo osiągało małe dochody. Powodem był słaby system podatkowy.

GENDAITO 1877 DO DZISIAJ

Beppu Shinsuke

 Saigo Takamori

24 września 1877 roku, o godzinie 7 rano, honorową śmiercią zginął Ostatni Samuraj Japonii Saigo Takamori.

Zrehabilitowany 22 lutego 1889 roku został bohaterem narodowym kraju kwitnącej wiśni. Do dzisiaj jest symbolem rycerskich cnót odwagi, męstwa i honoru.

Śmierć Saigo i upadek powstania samurajów oznaczały także upadek koncepcji starego ustroju Japonii. Buntownicy z Satsumy walczyli o niezależność od Tokio i o przywrócenie dawnej pozycji. W nowej epoce Meiji, w zreformowanej Japonii, nie było niestety dla nich miejsca. Dla prawdziwych samurajów epoka Edo nie skończyła się w 1868 roku, ale 24 września 1877 roku.

Sympatie narodu stały po stronie pokonanych. Postać Saigo doczekała się mitologizacji jeszcze za życia. Powstało wiele legend, mówiących że przeżył i udał się na kontynent rekrutować siły do podboju Japonii. Nie mogąc sobie poradzić ze społecznym poparciem dla Saigo rząd Meiji oczyścił jego imię.

Rebelia Satsumy kosztowała wiele czasu i pieniędzy. Była trudnym wyzwaniem dla nowej władzy cesarskiej. Niewątpliwą i ogromną zasługą cesarza było otwarcie Japonii na książki z Europy i Ameryki, wcześniej surowo zakazane.

W 1889 roku powstała konstytucja, w 1890 roku utworzono parlament i zaczęły powstawać partie polityczne.

Popyt na miecze spadł całkowicie. Większość kowali musiała znaleźć inne źródło dochodu, porzucając produkcję mieczy. Tradycje, wiedza, doświadczenie szły w zapomnienie. Rosnący militaryzm i wojny kolonialne znów spowodowały popyt na miecze, ale większość z nich była produkowana masowo w fabrykach, a więc nie mogą być uznane Nihonto.

Epoka Taisho 1912-1926

Koniec epoki Meiji i epoka Taisho był czarnym okresem dla japońskiego miecza. Większość tradycyjnych japońskich pieców Tatara używanych do wytopu stali zniszczono, znikły szkoły miecza a wraz z nimi wielowiekowe tradycje i doświadczenia.

Epoka Showa 1926 – 1989

Silna armia, nacjonalizm, duma narodowa i tradycja Bushido spowodowały, że w 1930 roku podjęto decyzję odrodzenia tradycyjnej produkcji mieczy i pieca Tatara. Najlepszy z nich powstał w świątyni Yasukuni Jinja poświęconej duchom żołnierzy poległych w służbie cesarza. Skierowano tam dwóch doskonałych kowali Miyaguchi Yasuhiro i Kajiyama Yasutoku do których dołączali następni tworząc szkołę kowali miecza. Od 1933 do 1945 roku w Yasukuni wykuto ponad 8.100 mieczy dla potrzeb cesarskiej armii. Najlepsze miecze tego okresu pochodzą właśnie z Yasukuni. Kowale z Yasukuni mają imię rozpoczynające się od "Yasu" ( 靖 ) i otrzymali status „Yasukuni Tosho” , a miecze nazwano Yasukuni-to.

Okres powojenny Post-WWII

Śmiertelne ciosy przyszły po kapitulacji Japonii. Amerykanie zakazali produkcji mieczy. Około 400 tys. historycznie i artystycznie interesujących mieczy trafiło do USA jako wojenne trofeum, w tym faworyt szogunatu Tokugawa miecz Honjo wykuty przez Masamune - skarb narodowy Kokuho. Wiele mieczy zwrócono w późniejszym czasie, ale Honjo nadal jest zaginiony tak jak wiele innych cennych mieczy najwyższej jakości.

Przyjmuje się, że ponad milion mieczy zniszczono, w tym prawdopodobnie cenne starożytne głownie. Sztuka japońskiego miecza stanęła na skraju wymarcia. Od 1946 do 1953 wykuto tylko sześćdziesiąt mieczy dla użycia w wielkiej, uroczystej ceremonii odnowienia świątyni Ise zwanej Świątynią Świątyń – ceremoniał ma ponad 1000 lat tradycji. Bogini Ise jest uważana za protoplastkę rodów cesarskich. Alianci pozwolili na wykucie tych mieczy, ale pod warunkiem że będą to proste miecze na wzór starożytnego Jokoto.

W 1953 roku, po zakończeniu okupacji Japonii, zakaz kucia mieczy został zniesiony. Japoński miecz zaczął być produkowany jako obiekt sztuki, w doskonalszy sposób niż w latach 1930-1945, z zachowaniem ich pełnej funkcjonalności i pielęgnowaniem legendarnego, duchowego znaczenia.

Na początku lat 70-tych pożyczono dużą ilość pieniędzy od bankierów z Osaki na sfinansowanie pierwszych, największych inwestycji. W 1873 roku sporządzono narodowy rejestr ziemi co pozwoliło wprowadzić ogólnokrajowy podatek od gruntu, pobierany indywidualnie od każdego rolnika. Była to jedna z najważniejszych reform gospodarczych, pozwoliła samodzielnie sfinansować kosztowne inwestycje rządowe. Zniosła też ona pozostałości feudalizmu, gdyż odtąd każdy rolnik był zależny bezpośrednio od państwa, a nie jak wcześniejszy chłop pańszczyźniany od swojego pana lub lokalnego urzędnika.

Cesarska Armia Japońska, formalnie istniejąca od 1871 roku jako Gwardia Cesarska, początkowo składała się wyłącznie z samurajów z Satsumy, Choshu i Tosy uzbrojonych i walczących na modłę zachodnią. W 1873 roku siły zbrojne przeformowano, nadano im postać armii poborowej i znacząco powiększono. Zgodnie z ustawą wydaną w tym samym roku każdy mężczyzna po 20 roku życia musiał spędzić trzy lata w służbie czynnej oraz cztery w rezerwie. Organizując nową armię, rząd japoński wzorował się przede wszystkim na modelu pruskim. Zatrudnił spore grono niemieckich doradców wojskowych, na czele których stał Jakob Meckel, doświadczony pruski oficer. Równolegle przeznaczono ogromne sumy pieniędzy na zakup najnowocześniejszego uzbrojenia i artylerii. Wielki nacisk położono też na wprowadzenie w wojsku bardzo surowej dyscypliny i zaszczepieniu żołnierzom ślepej wierności wobec przełożonych, a przede wszystkim wobec cesarza.

W bardzo krótkim czasie dokonano rewolucyjnych zmian. Konflikt z klasą samurajów był nieuchronny. Utracili oni swoją wielowiekową pozycję, źródło dochodu, możliwość dalszej egzystencji w społeczeństwie.

Rebelia Satsumy styczeń 1877 - wrzesień 1877

Pierwszy spór wybuchł podczas reformy płac. Początkowo dawnym samurajom wypłacano pensje z kasy państwa, lecz szybko zastąpiono takie rozwiązanie jednorazowym odszkodowaniem. W 1870 roku zniesiono podział wśród samurajów, ale prowincja Satsuma zignorowała rządowe wytyczne i pozostała przy starym systemie rang. W 1872 roku wprowadzono tam wprawdzie podział wojowników na 2 kategorie, ale nadal przeciwstawiano się zrównaniu wszystkich wobec prawa. Reforma gruntowa z 1873 roku określająca, że ziemia należy do tego kto ją uprawia, została w Satsumie zignorowana. Tego samego roku weszła w życie ustawa o powszechnym poborze do wojska, co bezpośrednio godziło w godność samurajów, odbierało sens bycia ich klasie i odbierało źródło dochodów. Krytyczny moment nadszedł w 1876 roku gdy 28 marca zakazano noszenia mieczy wszystkim, z wyjątkiem żołnierzy i policjantów. Urzędujący na zamku Kagoshima gubernator odmówił wprowadzenia edyktu w życie, w związku z czym został odwołany.

W pierwszym okresie restauracji cesarstwa Satsuma odegrała kluczową rolę. Wielu jej przedstawicieli poparło zmiany i objęło ważne stanowiska w nowym systemie władzy. Wśród samurajów narastało jednak niezadowolenie. Paradoksalnie Satsuma będąc w awangardzie nowoczesnych przemian, stała się jednocześnie ogniskiem buntu przeciwko nowej władzy. Uosobieniem tej sprzeczności był Takamori Saigo, początkowo gorący zwolennik przemian i obalenia Szogunatu. Został doradcą młodego cesarza i ministrem w jego rządzie. Stopniowo jednak zaczął okazywać krytycyzm wobec prozachodnich reform i wystąpił w obronie utrzymania przywilejów klasy samurajów. Wycofał się z polityki, wrócił do Kagoshimy i zaczął tworzyć szkoły Shigakko, ośrodki szkolenia młodych samurajów w tradycji bushido.

Niezadowolenie samurajów i poparcie jakie uzyskali ze strony władz Satsumy były tak silne, że w 1876 roku Satsuma praktycznie oddzieliła sie od rządu centralnego. W styczniu 1877 roku władze w Tokio wysłały okręt wojenny do Kagoshimy, aby rozbroić to główne miasto Satsumy. Buntownicy przejęli go. Saigo nie pochwalał buntu przeciw cesarzowi, ale ostatecznie stanął na jego czele. Armia rekrutująca się z niezadowolonych samurajów i studentów Shigakko liczyła łącznie około 12 tys. ludzi. Rebelianci byli pozbawieni wsparcia logistycznego i źródeł zaopatrzenia. Wojska cesarskie dużo lepiej wyposażone i zaopatrzone liczyły ponad 3 razy więcej żołnierzy, do tego znacznie lepiej uzbrojonych.

15 lutego oddziały rebeliantów wyruszyły na Kumamoto i 22 lutego przystąpiły do oblężenia garnizonu. Rebelianci z mieczami w dłoniach atakowali nowocześnie uzbrojonych żołnierzy. 15 kwietnia oddziały rządowe dotarły z odsieczą i armia Saigo musiała się wycofać. Wojska cesarskie rozpoczęły pościg za cofającymi się rebeliantami. Trwał on do września 1877 roku. Stoczono kilka bitew, ale Saigo zawsze potrafił ujść cało. W końcu wycofał resztki armii rebeliantów, około 300 samurajów, w pobliże Kagoshimy na górę Shiroyama. Do połowy września fortyfikowali pozycje obronne na jej zboczach. Brakowało prowiantu, amunicji i lekarstw. 23 września wojska rządowe, w sile 30 tyś nowocześnie uzbrojonych żołnierzy, stanęły w dolinie u stóp zbocza i rozpoczęły ostrzał artyleryjski. Dowodził nimi generał Yamagata Aritomo dla którego niedopuszczenie do ponownej ucieczki Saigo było sprawą honoru. Wysłał do niego list z propozycją zawieszenia broni. Pisał w nim, że Saigo swoim męstwem i dzielną postawą w walce udowodnił, że jest człowiekiem honoru i odwagi, przekonywał że dalsza walka nie ma sensu. Yamagata nie użył słowa kapitulacja i nie obiecywał żadnej łaski. Oświadczył, że dobrze rozumie motywy, którymi kierował się Saigo stając na czele buntowników. Nie otrzymał żadnej odpowiedzi. Następnego dnia, 24 września, kilka minut przed godziną 4 rano, wojska cesarskie przystąpiły do ostatecznego szturmu na Shiroyamę. Samuraje Saigo zaciekle bronili się na zboczu. Byli jednak w beznadziejnej sytuacji, musieli ulec o wiele liczniejszym siłom rządowym. Około godziny 5:30 żołnierze cesarscy zniszczyli fortyfikacje rebeliantów, przetoczyli armaty na dogodniejsze pozycje i rozpoczęli masakrowanie niedobitków armii Saigo. Wokół dowódcy skupiła się grupa 40 doborowych samurajów, byli gotowi bronić go do śmierci i nie dać się wziąć żywcem. Około godziny 7 pozostali przy życiu, uzbrojeni w miecze ruszyli biegiem ze wzgórza na spotkanie karabinom. Był wśród nich Saigo Takamori. W połowie zbocza otrzymał ciężki postrzał w prawe biodro. Według przekazów zdołał usiąść i przygotować się do seppuku. Swego przyjaciela Beppu Shinsuke wyznaczył na Kaishaku, pomocnika przy seppuku. Spojrzał na wschód, w stronę pałacu cesarskiego w Tokio, dla niego miasto to zawsze nosiło nazwę Edo i rozpoczął ceremonię. Beppu Shinsuke ściął mu głowę szybkim, precyzyjnym ciosem miecza. Ostatni żyjący samuraje z mieczami w dłoniach rzucili się na cesarskie oddziały. Wraz z ich śmiercią rebelia Satsumy dobiegła końca. Głowy Takamoriego nie odnaleziono. Kto i gdzie ją ukrył nie wiadomo. Czy zrobił to któryś z żołnierzy cesarskich ? Podobno jeden z nich zabrał i ukrył głowę, aby ocalić honor ostatniego samuraja. Ludzie Saigo prawdopodobnie nie mieli już na to czasu.

© 2015 - 2025  |  All Rights Reserved | © Krzysztof Pietrek | Wszelkie prawa zastrzeżone

dannoura1185@op.pl