Tokugawa nie tracił czasu, musiał przypieczętować zwycięstwo odniesione pod Sekigaharą. Jego pierwszym celem był zamek klanu Ishidów Sawayama. Dzień po bitwie poprowadził swoje siły wzdłuż Nakasendo na południowy zachód. Następnego dnia, 23 października, dotarli do górskiej fortecy Ishidy. Kobayakawa Hideaki otrzymał zaszczyt poprowadzenia ataku. Stanął na czele 15 tys ludzi, oddziałów daimyo, którzy dwa dni wcześniej zdradzili Zachód i przeszli pod sztandar Tokugawy.

Garnizon Sawayamy liczył 2,8 tys ludzi, resztę zabrał Mitsunari pod Sekigaharę. Pomimo nieobecności swojego Lorda, obrońcy zaciekle walczyli, skutecznie odpierali kolejne szturmy. Jednak część załogi zdradziła swoich towarzyszy wprowadzając do środka ludzi Hideakiego. Przewaga była przytłaczająca, garnizon Sawayamy musiał skapitulować. Ishida Masatsugu, ojciec Mitsunariego, jego żona i pozostali członkowie rodziny zginęli walcząc, albo sami odebrali sobie życie.

Podobno wojownicy Wschodu byli przekonani, że dom zawsze opływającego w luksusy Mitsunariego będzie wypełniony cennymi przedmiotami i wyjątkowymi skarbami. Każdy ze szturmujących starał się być pierwszym, który wejdzie do środka. Po kapitulacji odkryli z wielkim rozczarowaniem, że zamek był skromnie wyposażony, pozbawiony ozdób i dekoracji, nie znaleziono żadnych bogactw. Jedyną wartą uwagi rzeczą był list z podziękowaniami wysłany do Mitsunariego przez Taiko, Toyotomi Hideyoshiego.

Po unicestwieniu klanu Ishida Li Naomasa otrzymał w lenno zamek i należącą do niego domenę. Mitsunari był dla swoich ludzi i mieszkańców lenna Sawanayama bardzo życzliwy, powszechnie żałowano jego odejścia. Naomasa chciał wymazać całą pamięć o klanie Ischida, planował zbudować nowy zamek w Hikone, ale przeszkodziła mu śmierć w 1602 roku, tuż przed rozpoczęciem budowy. Jego spadkobierca Li Naokatsu zrealizował plan ojca. Sawayamę rozebrano, z pozyskanych materiałów wybudowano zamek nazwany Hikone w który zamieszkał daimyo Naokatsu w 1606 roku. Po Sawayamie nie pozostał prawie żaden ślad.

Rozliczenia z przeciwnikami

Po zdobyciu siedziby Mitsunariego Tokugawa ruszył do Oasaki. Po drodze wymienili z Morim Terumoto dużo listów. Tokugawa mógł mu wybaczyć wiele, to że poparł intryganta Ischidę, to że wystąpił przeciw niemu z bronią jako wróg, nawet podejrzenie o współudział w próbie zamachu na swoje życie. Nie mógł mu jednak wybaczyć złamania świętego obowiązku dyscypliny wywiązania się z przyjętego zobowiązania. Według kodeksu Tokugawy największym grzechem jaki popełnił Terumoto był brak działania, bezczynność. Przyjmując stanowisko głównodowodzącego siłami Zachodu Mori był honorowo zobowiązany do poparcia sprawy i poprowadzenia jej najlepiej jak umiał. Jeśli nie chciał walczyć, nie powinien był przyjmować rangi, albo się jej zrzec. Nie widział potrzeby zniszczenia klanu Mori, ponieważ ocenił że stracił dawną siłę i nie stanowi już żadnego zagrożenia. Nie ujawnił też układu zawartego z Kikkawą Hiroie. Zaczął od usunięcia Terumoto z zamku w Osace, następnie nakazał mu przekazać Kikkawie część swoich bardziej dochodowych domen. Hiroie był zszokowany, sięgnięcie po dobra Morich absolutnie nie było jego celem. Przede wszystkim jako wierny wasal chciał uratować klan Mori, a teraz czuł, że zamiast tego doprowadził do jego ruiny. Dochody Terumoto z kontrolowanych domen wynosiły 1,2 miliona koku, po tym co musiał oddać z woli Tokugawy pozostały mu domeny przynoszące zaledwie 360 ​​tys.

Konishi Yukinaga został schwytany na górze Ibuki 4 dni po bitwie przez oddział samuraja Takenaka Shigekado. Ischida Mitsunari i Ankokuji Ekei uciekali z pola bitwy też przez górę Ibuki. Oddział Tanaka Yoshimasy schwytał ich po 6 dniach, 27 października. Tydzień później wszystkich przewieziono do Kyoto. Jako zagorzałych wrogów Tokugawy mógł ich spotkać tylko jeden los. Konishiemu Yukinadze zaproponowano honorowe seppuku, ale jako chrześcijanin odmówił popełnienia tego największego grzechu. Ochrzczono go imieniem Don Augustin, uważał się za prawdziwego chrześcijańskiego rycerza. Przed śmiercią odrzucono jego prośbę spotkania się z księdzem. Ponoć jako chrześcijanin odmówił śpiewania sutr tuż przed ścięciem.

Kiedy 6 listopada eskortowano skazańców na miejsce egzekucji, do koryta rzeki Kamo, jakiś mieszczan zaproponował im do jedzenia persymony. Mitsunari odmówił twierdząc, że zaszkodzą jego trawieniu. Yukinaga miał ironicznie zauważyć, że skoro za godzinę umrą, trawienie powinno być ostatnią rzeczą która go martwi, na co Mitsunari odpowiedział : Wręcz przeciwnie, bez względu na to w jakiej jesteś sytuacji nigdy nie wiadomo, jak się sprawy potoczą. Wszyscy zostali ścięci w Kyoto, w starożytnym miejscu egzekucji przy korycie rzeki Kamo zwanym Rokujo-gawara. Z polecenia Tokugawy głowy zostały wystawione na publiczny widok na moście Sanjo-ohashi.

W Rokujo-gawara stracono przed nimi wielu przestępców politycznych skazanych za podniesienie ręki na majestat cesarskiego tronu, lub przeciw aktualnie rządzącym. Spotkali tutaj swój koniec Minamoto Tameyoshi i Taira Tadamasa po wojnie Hogen, Minamoto Yoshihira i Fujiwara Nobuyori po wydarzeniach Heiji, Taira Yoshimune w wojnie Gempei, Saito Toshimitsu po Incydencie w Honnoji. Ishida Mitsunari, Konishi Yukinaga i Ankokuji Ekei byli tylko kolejnymi skazańcami po których przyprowadzono jeszcze wielu na brzeg rzeki Kamo.

Klan Shimazu stanął po stronie Zachodu, ale wojna nie osłabiła go, nadal stanowił bardzo dużą siłę. Nominalnie głową rodu był Yoshihiro, ale faktyczne rządy pozostawały w rękach jego starszego brata Yoshihisy, który po inwazji Hideyoshiego na Kyushu został w 1587 roku zmuszony do przywdziania habitu i abdykacji na rzecz młodszego brata. Kiedy Yoshihiro wrócił do do Satsumy Yoshihisa wysłał list do Tokugawy wyjaśniając, że jego brat został zmuszony do poparcia Armii Zachodu, przeprosił za sprzeciwienie się rządom Tokugawy, zadeklarował sojusz i pełne poddanie się jego władzy.

Z jednej strony Shimazu Yoshihisa w uniżony sposób prosił o przebaczenie, ale dał też do zrozumienia, że jeśli decyzja Tokugawy będzie inna to Satsuma jest przygotowana na walkę do ostatniego wojownika. Niemal dwa lata negocjowano. Tokugawa szczegółowo zapoznał się z raportami o udziale Yoshihiro w wielkiej bitwie. W 1602 roku własnoręcznie napisał porozumienie w którym potwierdził autonomię domen Shimazu, nakazał Yoshihiro abdykację, głową klanu i daimyo miał zostać jego syn Tadatsune. Następnie Tadatsune udał się do zamku Fushimi w Kyoto, aby spotkać się z Tokugawą, wyrazić swoje podziękowania i złożyć przysięgę wierności nowej władzy. W zamian Tadatsune otrzymał imię Matsudaira Iehisa, co było zaszczytem bez precedensu, który naprawił przepaść między klanami Shimazu i Tokugawa i zapobiegł dalszemu niepotrzebnemu konfliktowi. Yoshihiro przeszedł na emeryturę, zajął się nauczaniem młodszych pokoleń. Zmarł w 1619 roku, kilku wasali, którzy walczyli u jego boku, poszło za swoim lordem popełniając seppuku.

W 1603 roku cesarz Go-Yozei przyznał Tokugawie Ieyasu tytuł szoguna o który tak długo zabiegał. Cały czas tropiono lojalistycznych dowódców, którzy uszli z życiem z wielkiej bitwy. Ukita Hideie uciekł i ukrył się na Kyushu w Satsumie, domenie klanu Shimazu. Jego dawny sojusznik Yoshihiro dawał mu schronienie przez 2 lata. W 1603 roku Shimazu Tadatsune poinformowali szogunat o miejscu pobytu Hideie. Nie wiadomo czy zrobił to dla potwierdzenia lojalności jaką ślubował Tokugawie, czy też z obawy przed zemstą za pomoc zbiegowi. Ukita został doprowadzony przed oblicze Ieyasu. Szogun zamierzał skazać go na śmierć, ale ostatecznie został wygnany wraz z dwoma synami i kilkoma wasalami. Umieszczono ich daleko na morzu, na małej wyspie Hachijo-jima, niemal 200 km na południe od wybrzeża prowincji Izu. Żonie Hideiego dał schronienie klan Maeda, korespondowała z mężem i synami, wysyłała im ryż, sake i odzież. Po śmierci Ieyasu w 1616 roku zaproponowano mu warunkowe ułaskawienie, ale odmówił i nigdy nie wrócił na kontynent. Jego żona umarła, synowie założyli rodziny na Hachijo-jimie, klan Toyotomi przestał istnieć, kolejnymi dziedzicznymi szogunami mieli być członkowie klanu Tokugawa, nie było dokąd wracać. Zmarł w 1655 roku w wieku 84 lat. Był ostatnim żyjącym daimyo który brał udział w wielkiej bitwie.

Podział łupów

Tokugawa skonfiskował lenna 90-ciu daimyo którzy poparli Mitsunariego, warte łącznie 6,5 miliona koku rocznego dochodu. Część z nich trafiła do rodziny Tokugawa. Resztę rozdzielił nagradzając daimyo i wasali którzy wsparli jego sprawę. Wielu niedawnym wrogom pozwolono złożyć przysięgę lojalności, pozwolono im zachować jakąś rangę, ale zostali ukarani konfiskatą części lenn i wykluczeniem z kręgu bezpośrednich wpływów Tokugawy.

Zgodnie z daną obietnicą Ieyasu nagrodził młodego daimyo Kobayakawę Hideakiego lennami Bizen i Mimasaka, z łącznym dochodem w wysokości 520 tys koku. Jego dezercja była punktem zwrotnym i przeważyła o losach bitwy. W 1602 roku Hideaki nagle zmarł, ponoć oszalał. Nie zostawił dziedzica i klan Kobayakawa nie przetrwał. Jego lenna powróciły do ​​Tokugawy.

Kato Kiyomasa, stary wasal Hideyoshiego, stanął po stronie Tokugawy. Został nagrodzony lennem swojego sąsiada i zażartego wroga Konishiego Yukinagi. Po dołączeniu połowy prowincji Higo należącej do Yukinagi do połowy Kiyomasy jego dochód wzrósł do 520 tys koku. Ponoć nadal pozostał lojalny wobec rodziny Toyotomi. Jedenaście lat później, po wizycie u Tokugawy, Kiyomasa nagle zachorował i zmarł (2 sierpnia 1611). Chociaż nigdy nie zostało to udowodnione podejrzewa się, że Ieyasu otruł go obawiając się, że wpływowy Kiyomasa może przyciągnąć wielu sympatyków do Toyotomich.

Maeda Toshinaga, syn zmarłego rok wcześniej Maedy Toshiie, członka rady regentów Tairo, otrzymał lenno odebrane jego bratu Takamasie, który stanął po stronie lojalistów. Dzięki wsparciu koalicji Wschodu Toshinaga stał się po samym Tokugawie najbogatszym daimyo w całej Japonii, z całkowitym dochodem 1,25 mln koku.

W ramach rozliczeń uczestników obu stron Kampanii Sekigahary Tokugawa podzielił feudałów na dwie klasy Fudaji daimyo i Tozama daimyo. Fudaji, którzy stanęli po stronie Wschodu przed wielką bitwą, stworzyli uprzywilejowaną grupę wiernych i zaufanych wasali szogunatu, było ich 176-ciu. 86-ciu Tozama daimyo, którzy poparli lojalistów Toyotomich, a po wojnie złożyli hołd lojalności Tokugawie, pozostawiono część majątków i pozwolono egzystować. Nowa władza poddała ich jednak szczególnemu nadzorowi.

Tak więc Tokugawa Ieyasu zakończył dzieło jednoczenia Japonii rozpoczęte przez Odę Nobunagę. Bitwa pod Sekigaharą była przedostatnim aktem epoki Sengoku Jidaji. W kolejnych latach, najpierw jako szogun, potem jako Ogosho, emerytowany szogun, eliminował opozycję i wprowadzał reformy, które miały nałożyć kaganiec na wszystkich daimyo i uniemożliwić wzniecanie rewolt przeciwko nowej władzy szogunatu Tokugawa. W 1605 roku uznał, że osiągnął główny cel, 16 kwietnia, według starego kalendarza, zrezygnował ze stanowiska szoguna i nominował cesarskiemu dworowi jako następcę swojego trzeciego syna Hidetadę. W ten sposób pokazał wszystkim, że stanowisko będzie dziedziczone w rodzinie Tokugawa. Jako Ogosho, emerytowany szogun, przeniósł się do zamku w Sunpu, dzisiaj Shizuoka. Wybudował go w 1585 roku, w pobliżu starej siedziby rodu Imagawa, gdzie spędził lata chłopięce jako zakładnik. Nazwano go Zamkiem Pływającej Wyspy. Po pokonaniu klanu Go Hojo w 1590 roku i zamianie domen z Hideyoshim, Sunpu przeszło w ręce Toyotomich, a Ieyasu przeniósł się do Edo. Po bitwie pod Sekigaharą klan Tokugawa przejął ziemie Toyotomich razem z Sunpu. Zamek Pływającej Wyspy stał się siedzibą rządu cieni. Z pozycji Ogosho Ieyasu nadal podejmował strategiczne decyzje i rządził Japonią z dala od głównej sceny w Edo.

PO BITWIE LATA 1600 - 1615

Sunpu, Zamek Pływającej Wyspy

Nadal pozostawał nierozwiązany problem Hideyoriego i klanu Toyotomi. Tokugawa wiedział, że jest zmuszony rozważnie postępować z Hideyorim. Było wielu daimyo, którzy walczyli po stronie Wschodu, ale dużo zawdzięczali Hideyoshiemu i nie zapomnieli o swoich honorowych długach wdzięczności wobec Toyotomich. Ruszyli na wojnę przeciw Mitsunariemu, a nie synowi Hideyoshiego. Ieyasu oddał Hideyoriemu zamek w Osace i przekazał mu w lenno prowincje Settsu, Kawachi i Izumi z dochodem w wysokości 650 tys koku. W 1603 roku zaaranżował małżeństwo swojej sześcioletniej wnuczki Senhime z Hideyorim. Senhime była córką przyszłego szoguna Hidetady. Przez cały czas bacznie obserwował sytuację i działania Toyotomich na zamku w Osace.

W 1611 roku, w Kyoto, doszło do spotkania Ieyasu z Hideyorim. Jego inteligencja i maniery wywarły na Tokugawie ogromne wrażenie. Dotychczas traktował syna Hideyoshiego jako względnie małe zagrożenie. Teraz mógł zmienić zdanie. Czy już wtedy zdecydował, że dalsze tolerowanie obecności Hideyoriego jest zbyt dużym ryzykiem i postanowił pozbyć się potencjalnego konkurenta? Tokugawa Ieyasu nienawidził zagrożeń.

W 1614 roku doszło do przesilenia, które w rezultacie doprowadziło do wojny. Hideyori przystąpił do odbudowy świątyni Hokoji w Kyoto, wybudowanej przez jego ojca, a zniszczonej trzęsieniem ziemi. Na dzwonie, który zamówił, umieszczono inskrypcję 国 家 安 康 - Niech państwo będzie spokojne i dostatnie. Drugi i czwarty znak składały się w imię Ieyasu 家 康. Kiedy Tokugawa się o tym dowiedział wpadł we wściekłość bowiem uznał, że Hideyori chce go zniszczyć używając magii. Inna wersja tej historii mówi, że na dzwonie umieszczono słowa : Na wschodzie wita blady księżyc, na zachodzie żegna słońce. Ieyasu ocenił, że napis jest zaproszeniem do buntu. Jego Armia Wschodu zwyciężyła Armię Zachodu popierającą klan Toyotomi. Inskrypcja pokazywała Wschód na tle blednącego księżyca, a zachód w blasku słońca.

Niedługo potem Hideyori zaprosił roninów z całej Japonii. Większość utraciła ziemie ukarana przez szogunat. Do Osaki zjechało wielu bezpańskich samurajów, oraz byłych daimyo pozbawionych przez Tokugawę majątku i pozycji. Szukali zatrudnienia i marzyli o zemście. Niektóre źródła mówią, że Hideyori zakupił od Holendrów proch, jeśli jest to prawdą to Tokugawa miał prawo podejrzewać go o przygotowania do walki. Z drugiej strony od długiego czasu wiele oznak wskazywało, że Ieyasu będzie dążył do wyeliminowania Hideyoriego i młody Toyotomi z obawy o życie mógł zacząć przygotowywać się do samoobrony sprowokowany przez szogunat.

W każdym razie dla Tokugawy ruchy Hideyoriego były oznakami jawnej wrogości i przygotowań do buntu, miał mocny pretekst. Postanowił interweniować. Oficjalnie ogłoszono, że klan Toyotomi jest wrogiem państwa. Wielu daimyo, niezadowolonych z polityki nowej władzy, poparło Hideyoriego.

Szogunat zebrał swoją armię i w grudniu 1614 roku rozpoczął oblężenie zamku w Osace. Po miesiącu ciężkich walk, 21 stycznia 1615 roku, zawarto rozejm. Hideyori miał pozostać lordem Osaki jako bezpośredni wasal szoguna. Następnego dnia tysiące wojowników Tokugawy przystąpiło do burzenia zewnętrznych murów i zasypywania fosy, czego wcześniej nie uzgodniono. Hideyori musiał pogodzić się z faktami. Wysłał do szogunatu pismo z oficjalnym protestem. Odpowiedź przyszła po zakończeniu rozbiórki, w liście stwierdzono, że skoro zawarto wieczysty pokój, to mury nie są potrzebne.

Prawdopodobnie już wtedy Tokugawa zaczął się przygotowywać do ostatecznej rozprawy z Hideyorim. 4 czerwca armia szogunatu znów stanęła pod Osaką. O świcie 5 czerwca zdobyto miasto, twierdza Toyotomich została doszczętnie spalona. Hideyori i jego matka Yodo-dono odebrali sobie życie, siedmioletni syn Hideyoriego Kunimatsu został ścięty dwa tygodnie później. Tokugawa pozbył się opozycji, zakończył krótką historię dwóch pokoleń klanu Toyotomi trwającą niespełna 80 lat.

Ilustracja z książki François Carona "Spalenie Osaki" wydanie 2 połowa XVII w.

Można przyjąć, że spalenie Osaki, unicestwienie klanu Toyotomi i ostatnich zwolenników Hideyoshiego, lojalnych jego synowi, zakończyło krwawą epokę Sengoku Jidaji. Można powiedzieć, że Tokugawa Ieyasu zakończył na tym swoje dzieło zaprowadzenia pokoju i mógł spokojnie odejść. Zmarł w Sunpu 1 czerwca 1616 roku.

© 2015 - 2025  |  All Rights Reserved | © Krzysztof Pietrek | Wszelkie prawa zastrzeżone

dannoura1185@op.pl