TOYOTOMI HIDEYOSHI I JEGO TESTAMENT

Maeda Toshiie, pomnik w Kanazawie, w zamkowym parku.

W sierpniu Ishida Mitsunari zaczął działać, z jego inicjatywy trzech regentów Tairo i pięciu Bugyo wniosło formalną skargę przeciw Tokugawie przedstawiając mu 13 zarzutów i zażądało jego ustąpienia. Toshinaga przyjął stanowisko zmarłego ojca i pozostał neutralny.

Wśród zarzutów było potępienie małżeństw politycznych zaaranżowanych przez Tokugawę, a zakazanych edyktem Taiko, zajęcie zamku Toyotomich w Osace jak własnego, oraz przejęcie opieki nad Hideyorim bez zgody rady Gotairo. Zarzuty były prawdziwe jednak leyasu zlekceważył je, uznał za jawną deklarację wojny i rozpoczął zakulisowe przygotowania do zbrojnej konfrontacji.

Bez odpowiedzi pozostaje pytanie czy Bugyo i trzej regenci Tairo spodziewali się reakcji Tokugawy, czy rzeczywiście rozpoczęli by swoje działania wiedząc, że doprowadzą do wojny.

Bardzo szybko daimyo Japonii podzielili się na dwa obozy, lojalistów pod przywództwem Ishidy Mitsunariego, popierających Toyotomich, nazwanych Armią Zachodu i sojuszników Tokugawy Ieyasu, zwanych Armią Wschodu.

Obie strony zaczęły układać tajne plany, wybuch otwartych działań wojennych był tylko kwestią czasu. Już za kilka miesięcy ostateczna walka o władzę miała się rozegrać w pobliżu małej wioski Sekigahara, w wąskiej dolinie pomiędzy pasmami górskimi zwanej doliną Sekigahara.

TOYOTOMI HIDEYOSHI NIE ŻYJE ! Wiadomość szybko obiegła cały kraj. Doprowadził do końca to, co zapoczątkował jego nieżyjący suweren Oda Nobunaga, a czego nikt przed nim nie zdołał dokonać. Zjednoczył rozbity na dzielnice kraj, podzielony naród uwikłany w intrygi i wojny domowe, jeden po drugim podporządkował sobie wszystkie walczące klany i zaprowadził pokój. Sukcesję po Nobunadze miał przejąć któryś z jego synów, a Hideyoshi powinien dopilnować wykonania woli swojego pana, ale polityczne realia nie pozwalały na to. Kilku silnych wasali Ody marzyło o przejęciu władzy, miał więc dwie drogi : poprzeć któregoś z nich, albo samemu zgarnąć wszystko. Był w bardzo dogodnej sytuacji, dopadł zabójcę Nobunagi i pomścił go. Później stoczył wygraną wojnę z kilkoma towarzyszami z pola walki. Ci którzy nie chcieli dobrowolnie uznać go za swojego pana, poczuli miecz jego armii. Najgroźniejszy potencjalny rywal, sojusznik Nobunagi Tokugawa Ieyasu, pozostał neutralny. Pomimo początkowych nieporozumień zawarli trwały sojusz. Tokugawa też miał ambicje sięgnięcia po władzę, zapewne mógł go pokonać, ale rozsądnie ocenił sytuację, przewidująco okazał cierpliwość i przyjął pozycję sojusznika. Prawdopodobnie wyszedł z założenia, że jeśli dwaj najsilniejsi rozpoczną wojnę, ktoś trzeci poczeka aż się wykrwawią i obu dobije. Dzięki jego pomocy Hideyoshi zjednoczył kraj.

Pochodził z chłopskiej rodziny więc nie mógł ubiegać się o tytuł szoguna. Musiał zadowolić się urzędem Kampaku, cesarskiego regenta i pierwszego ministra, kanclerza, ale mimo to był niekwestionowanym władcą Japonii z pozycją równą szogunowi. Umiejętnie zjednał sobie cesarski dwór, wspierał go finansowo, remontował imperialne pałace, urządzał wystawne przyjęcia i ceremonie parzenia herbaty. Ogłosił Wielkie Polowanie na Miecze, żołnierze przeszukiwali kraj i konfiskowali broń cywilnej ludności i mnichom, prawo posiadania jej przysługiwało jedynie samurajom. Miało to uniemożliwić próby powstań i buntów. Zablokował możliwość przejścia z niższych klas społecznych do klasy samurajów, nikt nie mógł powtórzyć historii jego wielkiego awansu. W 1592 roku zrzekł się stanowiska Kampaku na rzecz adoptowanego syna siostry Hidetsugu, który miał zostać jego sukcesorem. Jako emerytowany Kampaku przyjął tytuł Taiko jakim go później powszechnie nazywano.

Zaprowadzenie pokoju całkowicie zburzyło dotychczasowy styl życia samurajów i pozbawiło ich egzystencję celu. Od stuleci przywykli do wojen i rozwiązywania sąsiedzkich zatargów mieczem. Teraz wojny się skończyły, a samodzielne rozwiązywanie sporów i wymierzanie prawa miało być surowo karane. Powstała bardzo niebezpieczna sytuacja, nie sposób z dnia na dzień zmienić wielowiekowych zwyczajów i sposobu życia całej klasy społecznej na której opierał się dotychczasowy porządek kraju. Prędzej czy później fala frustracji i niezadowolenia mogła przynieść katastrofalne skutki.

Hideyoshi był megalomanem, zjednoczenie kraju wiązało się z pokonaniem wielu groźnych przeciwników co nadmuchało jego ego, nabrał przekonania że jest niezwyciężony i postanowił pokazać to światu. Od lat spoglądał na Chiny które narzuciły swoją hegemonię na kontynencie azjatyckim, teraz zadecydował, że je podbije. Miało to przy okazji dać zajęcie daimyo i ich samurajom, odsunąć niebezpieczeństwo buntów i zamachów na jego władzę. Zwycięska kampania miała wszystkim przynieść chwałę i bogactwo niezliczonych łupów, od cesarza do prostego wojownika aschigaru. Ambitny plan spotkał się z entuzjazmem dworu, większości daimyo i ich wasali.

Żeby wejść do Chin japońskie armie musiały przejść przez Koreę, ale król Seonjo nie wyraził na to zgody. W maju 1592 roku na południowym wybrzeżu Korei wylądowało 130 tys wojowników Hideyoshiego. Przewaga Japońskich armii lądowych była przytłaczająca pod względem uzbrojenia i doświadczenia. Do końca sierpnia zajęły prawie cały półwysep oprócz prowincji Jeolla, południowo zachodniej części Korei. Wtedy zaczęły Japończyków nękać poważne problemy zaopatrzeniowe. Koreańska marynarka wojenna, w przeciwieństwie do wojsk lądowych, znacznie przewyższała japońską i do sierpnia opanowała morze odcinając drogi dostaw zaopatrzenia. Na lądzie trzy silne partyzanckie armie nękały japońskie garnizony, przechwytywały wszystkie dostawy. Zima pogłębiła fatalny stan sił inwazyjnych. W styczniu 1593 roku weszło do Korei wsparcie z Chin, 43 tys zaprawionych w bojach wojowników. Do września kontrofensywa chińsko-koreańska zepchnęła japońskie siły inwazyjne na południowe wybrzeże. Zawarto rozejm, 50 tys Japończyków pozostawiono w fortecach rozsianych wzdłuż linii wybrzeża na długości 200 km, resztę wycofano na Kyushu. Forty nazwano Wajo. Rozpoczęto negocjacje z Chinami, doradcy obu stron wprowadzali swoich władców w błąd wmawiając, że przeciwnik jest bardzo słaby i odpowiednimi naciskami można mu narzucić hegemonię.

We wrześniu 1593 roku Hideyoshiemu urodził się syn Hideyori, co stworzyło poważny problem sukcesji do której wcześniej został namaszczony jego siostrzeniec Hidetsugu. Dwa lata później Hideyoshi rozwiązał kwestię dziedziczenia na swój sposób, pod pretekstem udział w spisku Hidetsugu został zesłany na górę Koya. W sierpniu 1595 roku kazano mu popełnić samobójstwo. Członkowie rodziny Hidetsugu, którzy nie poszli za jego przykładem, zostali zamordowani w Kyoto, w tym 31 kobiet i kilkoro dzieci.

Pod koniec października 1596 roku rozmowy pokojowe załamały się, Hideyoshi zrozumiał, że cesarstwo Ming i królestwo Joseon nie złożą hołdu Japonii. Zapadła decyzja o drugiej inwazji. Tym razem Taiko porzucił myśli o podboju Chin, celem miało być tylko zajęcie Korei. W marcu 1597 roku zaczęto przerzucać japońskie oddziały na półwysep koreański, w sumie w inwazji wzięło udział ponad 120 tys ludzi. Dwie armie ruszyły w górę półwyspu, wgłąb prowincji Jeolla nie zdobytej w czasie pierwszej inwazji. W październiku zajęto jej stolicę Jeonju i przygraniczną fortecę Jiksan. Droga do Seulu była otwarta, ale zamknęło ją rozbicie przez koreańską marynarkę wojenną japońskiej floty wiozącej posiłki i potężną ilość zaopatrzenia. Potem nadeszła zima, kontrofensywa sprzymierzonych chińsko-koreańskich sił zepchnęła japońskie oddziały gnębione głodem na południe, gdzie schroniły się w przybrzeżnych fortecach Wajo. Od stycznia do grudnia 1598 sprzymierzeni bezskutecznie atakowali japońskie garnizony. 18 sierpnia 1598 roku (15 września wg naszego kalendarza) Hideyoshi zmarł w zamku Fushimi, przed śmiercią polecił zakończyć wojnę w Korei. Śmierć Taiko zachowano w tajemnicy żeby nie pogarszać morale dowództwa sił inwazyjnych. 24 grudnia, trzy miesiące po śmierci Hideyoshiego, ostatni żołnierz japoński opuścił Koreę.

Inwazje Korei były ogromną pomyłką Hideyoshiego, armie miały wrócić w glorii chwały z niezliczonymi bogactwami, a wróciły zdziesiątkowane, okaleczone i sromotnie poniżone.

Przed śmiercią Hideyoshi wezwał swoich pięciu najsilniejszych wasali. Tokugawa Ieyasu, Maeda Toshiie, Uesugi Kagekatsu, Mori Terutomo i Ukita Hideie złożyli przysięgę wierności jego pięcioletniemu synowi Hideyoriemu. Seniorem i najbardziej poważaną osobą z niekwestionowanym autorytetem był sześćdziesięcioletni Maeda Toshiie, a najsilniejszym, najbogatszym daimyo i najbardziej doświadczonym, charyzmatycznym dowódcą Tokugawa Ieyasu. Hideyoshi myślał, że umiejętnie dobrał skład rady, wszyscy mieli względem siebie rozbieżne interesy co miało zapobiec stworzeniu jakiejś koalicji między jej członkami. Rada była jednak niepewnym organem, Hideyori miał 6 lat, do jego pełnoletności miało upłynąć jeszcze bardzo wiele kolejnych wiosen. Chyba nikt z wielkich nie wierzył że taka władza przetrwa próbę czasu. Przewidujący i przebiegły Ieyasu nasilił starania o umocnienie dotychczasowych sojuszy i budowę nowych przez umiejętne koligacenie małżeństw swoich naturalnych i przysposobionych potomków, co nie było w zgodzie z zasadami ustalonymi przez Taiko. Regentów obowiązywał szereg zasad postępowania. Jednym z nich był zakaz zawierania małżeństw przez ich dzieci z powodów politycznych. W rzeczywistości było niemożliwe, aby w tamtych niespokojnych czasach daimyo wydał syna lub córkę bez jakiegoś politycznego uzasadnienia.

Rada Gotairo, Pięciu Tairo - Administratorów, miała rządzić krajem i chronić małego dziedzica do czasu uzyskania pełnoletności, a potem zapewnić mu pozycję ojca. Maedzie Toshiie i Tokugawie Ieyasu Taiko powierzył opiekę i wychowanie swojego syna. Zgodnie z wolą Hideyoshiego Toshiie został bezpośrednim opiekunem chłopca, mieli zamieszkać w zamku w Osace. Toshiie został wyznaczony na stanowisko Yoshu, głowy Gotairo. Regentom podlegało pięciu komisarzy Bugyo którzy mieli wprowadzać w życie podejmowane przez Gotairo decyzje. Jednym z Bugyo został mianowany weteran koreańskich inwazji Ishida Mitsunari. Wolą Hideyoshiego Tokugawa Ieyasu osiedlił się w jego osobistej fortecy zamku Fushimi. Od początku większość Tairo uważała Ieyasu za potencjalnego uzurpatora. W swojej ocenie nie odbiegali od prawdy. Bez wsparcia jego siły militarnej Hideyoshi nie dokonał by swojego dzieła. Faktem jest, że Taiko zjednoczył kraj, ale zapewnienie silnej władzy, która scementowała by pokój jeszcze się nie dokonało.

INTRYGI NA SZCZYTACH WŁADZY

Ishida Mitsunari, intrygant, sprytny i przebiegły polityk, od początku dążył do podkopania pozycji Tokugawy i zaczął budować koalicję, która miała go zniszczyć. Był jednak przeciętnym dowódcą, kiepskim materiałem na charyzmatycznego wodza, który jest w stanie porwać za sobą do walki. Udał się do zamku w Osace, aby namówić starzejącego się i schorowanego Maedę Toshiie do wsparcia frakcji przeciwników Tokugawy. Hosokawa Tadaoki, przyjaciel Ieyasu i klanu Maeda, chytrze zablokował jego starania. Zwrócił uwagę Toshinadze, synowi Maedy Toshiie, że jego ojciec i Ieyasu byli dwoma najpotężniejszymi daimyo. Gdyby dążącemu do władzy Mitsunariemu udało się wyeliminować Tokugawę kolejnym celem stałby się schorowany Toshiie, a młody Toshinaga miałby duży problem z utrzymaniem się przy życiu wśród ludzi takich jak Ishida. Wspieranie Tokugawy leżało po prostu w jego interesie. Toshinaga zrozumiał, że Tadaoki ma rację i przekonał ojca żeby odmówił poparcia Mitsunariemu. Ishida nie miał jeszcze wystarczającej siły żeby zbrojnie stawić czoła potędze Tokugawy, postanowił więc zamordować Ieyasu. Spisek wyszedł na jaw, generałowie Tokugawy Kato Kiyomasa, Ikeda Terumasa, Asano Yukinaga, Kato Yoshiaki, Hosokawa Tadaoki i Kuroda Nagamasa zdecydowali, że należy wyeliminować Ishidę. Przerażony Mitsunari uciekł nocą z zamku w Osace w przebraniu kobiety. Ku zaskoczeniu wszystkich zjawił się na zamku Fushimi aby błagać Tokugawę o pomoc. Ieyasu zgodził się go ochronić, najwyraźniej uznał, że lepszy jest żywy znany przeciwnik, którego można przewidzieć. Zabicie Mitsunariego nie usuwało zagrożenia, Tokugawa miał zbyt wielu wrogów, wkrótce musiałby się pojawić nowy, dużo groźniejszy przeciwnik. Rozkazał Mitsunariemu złożyć urząd Bugyo i udać się do jego lenna, zamku Sawayama na wschodzie jeziora Biwa, gdzie miał pozostać pod czujnym okiem Hideyasu, syna Tokugawy.

Maeda Toshiie zmarł wiosną 1599 roku, głową rodziny został jego syn Toshinaga, który zastąpił ojca w radzie Gotairo. Hosokawa Tadaoki dopilnował, żeby większość wasali zmarłego przeszła na stronę Tokugawy. Po śmierci Toshiie Ieyasu szybko przeniósł się do zamku w Osace i przejął rolę opiekuna syna Hideyoshiego. Trzej regenci Uesugi Kagekatsu, Mori Terumoto i Ukita Hideie uznali, że Tokugawa rozpoczął walkę o władzę, co oczywiście było prawidłową oceną sytuacji.

© 2015 - 2025  |  All Rights Reserved | © Krzysztof Pietrek | Wszelkie prawa zastrzeżone

dannoura1185@op.pl